Η ηλικία των πολιτικών εμφανίζεται για άλλη μια φορά στο επίκεντρο της αμερικανικής πολιτικής συζήτησης. Είναι ένα επαναλαμβανόμενο ζήτημα, το οποίο δεν εμφανίζει βραχυπρόθεσμη λύση. Μια έκθεση του ειδικού εισαγγελέα Ρόμπερτ Χουρ, σχετικά με πιθανές παρατυπίες που διέπραξε ο Μπάιντεν με τον ακατάλληλο χειρισμό απόρρητου υλικού και την κοινοποίησή του σε έναν βοηθό που έγραψε τα απομνημονεύματά του, έχει γυρίσει «μπούμερανγκ» για τον νυν πρόεδρο στις φιλοδοξίες του να κερδίσει μια δεύτερη θητεία. Τα συμπεράσματα του εισαγγελέα είναι αθωωτικά στον πυρήνα της υπόθεσης. Ωστόσο, επισημαίνοντας την «κακή μνήμη» του Μπάιντεν ως ελαφρυντικό παράγοντα, αποδυνάμωσε την πολιτική του εικόνα.
Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι ζήτησαν να ανοίξει η συζήτηση για τον αποκλεισμό του. Οι Δημοκρατικοί χρησιμοποιούσαν τη συνηθισμένη τους διγλωσσία κάθε φορά που η ηλικία του Μπάιντεν έρχεται στο προσκήνιο: δημόσια υποστήριξη και ιδιωτική ανησυχία.
Οι φιλελεύθεροι σχολιαστές έσπευσαν να επισημάνουν ότι ούτε ο Τραμπ είναι πολύ νέος: είναι μόλις τέσσερα χρόνια νεότερος από τον αντίπαλό του. Το πρόβλημά του μπορεί να μην είναι η μνήμη του, αλλά είναι, φυσικά, η καθαρότητα της κρίσης του. Οι υποστηρικτές του προέδρου και ορισμένοι υποτιθέμενοι ουδέτεροι αντιτίθενται ότι άλλο πράγμα είναι να εκφράζεις απόψεις που δεν συνάδουν με την κυρίαρχη πολιτική κουλτούρα, όπως κάνει συχνά ο Τραμπ, και άλλο να εκφράζεις την ακεραιότητα της κρίσης σου. Αυτή η άμυνα είναι διάτρητη. Ο Τραμπ δεν είναι μόνο ένας «αντιφρονών» στο αμερικανικό πολιτικό «mainstream». Στην προσπάθειά του να παρουσιάσει τον εαυτό του ως εκείνον που μπορεί να ξεπεράσει τις δυσλειτουργίες του συστήματος, συχνά αγνοεί τις εθνικές ή διεθνείς νομικές υποχρεώσεις. Οι ολισθήσεις του Τραμπ προκαλούνται από τον εαυτό του. Οι αντίστοιχες του Μπάιντεν είναι ακούσιες.
Η ΓΕΡΟΝΤΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ
Το παρασκήνιο αυτής της συζήτησης, που η προσέγγιση προς τις εκλογές αποκρύπτει, είναι πολύ πιο σύνθετο. Η αμερικανική πολιτική ήταν εδώ και καιρό «γεροντοκρατούμενη». Λιγότερο γνωστή εδώ είναι η περίπτωση των νομοθετών που κυριαρχούν, ή κυριάρχησαν, στο Κογκρέσο. Η προηγούμενη πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, η Δημοκρατική Νάνσι Πελόζι, πέρασε αρκετά τα ογδόντα της πριν αποσυρθεί, εν μέρει οικειοθελώς, εν μέρει πιεσμένη από την τελευταία ήττα του κόμματός της. Ο ηγέτης της Ρεπουμπλικανικής μειονότητας στη Γερουσία, Μιτς ΜακΚόνελ, είναι επίσης ογδοντάρης και πρόσφατα σε δύο περιπτώσεις, έμεινε ξαφνικά παράλυτος ενώ εμφανιζόταν δημόσια, ξαφνιάζοντας τους παρευρισκόμενους. Ο Δημοκρατικός συνάδελφός του, Τσακ Σούμερ, είναι λίγο νεότερος,73 ετών, αλλά ηγείται της ομάδας των Δημοκρατικών εδώ και πολύ καιρό και είναι απόλυτα εδραιωμένος στη γερουσιαστική έδρα του στη Νέα Υόρκη. Πρόσφατα, ο υπουργός Άμυνας, Λόιντ Όστιν, προκάλεσε αναταραχή στην Ουάσιγκτον όταν έγινε γνωστό ότι έκρυψε τους ιατρικούς λόγους μιας δημόσιας απουσίας. Στη συνέχεια χρειάστηκε να διευκρινίσει ότι πάσχει από καρκίνο της ουροδόχου κύστης, ο οποίος τελικά τον ανάγκασε να νοσηλευτεί.
Η ηλικία, και τα κενά μνήμης, ήταν ήδη πηγή δημόσιας συζήτησης κατά τη διάρκεια της θητείας του Ρόναλντ Ρέιγκαν, ο οποίος μπέρδευε τα ονόματα των χωρών και τις ταυτότητες των ηγετών, αρκετά συχνά. Στην περίπτωσή του, δεν ήταν ποτέ ξεκάθαρο αν επρόκειτο για μια μορφή γήρανσης ή άγνοιας του κόσμου. Ή και τα δύο.
Τα λάθη του Μπάιντεν και η έκθεση του εισαγγελέα Χουρ έρχονται σε μια περίοδο όχι μόνο ευαίσθητη στο εκλογικό ημερολόγιο, αλλά και σε μια σοβαρή διεθνή πολεμική κρίση. Δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς εάν οι πιο δραστήριοι Δημοκρατικοί ανησυχούν περισσότερο για την «κακή μνήμη» του Μπάιντεν ή για την ικανότητα του να κρίνει συγκεκριμένα τι συμβαίνει στη Γάζα.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ
Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα είναι πολύ πιο σοβαρό από την καταλληλόλητα του προέδρου να επιδιώξει να παραμείνει στη θέση του, για λόγους υγείας. Αυτό που είναι πραγματικά ανησυχητικό είναι η αδυναμία του αμερικανικού πολιτικού συστήματος να ανανεωθεί. Όταν εμφανίστηκε ο Μπαράκ Ομπάμα, οι πιο συντηρητικοί σχολιαστές (και στα δύο κόμματα) προσπάθησαν να τον μειώσουν με αναφορές στον κίνδυνο της απειρίας του, ειδικά στη διεθνή σκηνή. Είχαν δίκιο: ο Ομπάμα πήγε στη Γερουσία μετά από μία μόνο θητεία στο νομοθετικό σώμα του Ιλινόις και στον Λευκό Οίκο μετά από μια νομοθετική περίοδο στη Γερουσία. Αλλά αυτό που ήταν πραγματικά ανησυχητικό ήταν ότι ο Ομπάμα παραβίασε τους άκαμπτους μηχανισμούς της πολιτικής γεροντοκρατίας.
Έκτοτε, η βάση των πολιτικών ελίτ έχει ανανεωθεί κάπως. Στους Ρεπουμπλικάνους, οι ανανεωτές ήταν υπερσυντηρητικοί πολιτικοί, πρώτα στον απόηχο του κινήματος Κόμμα του Τσαγιού που προωθήθηκε από το ρεύμα Τραμπ, αλλά χωρίς ορατή ηγεσία εκτός από αυτή του προηγούμενου προέδρου. Οι νέοι Δημοκρατικοί βουλευτές, από την άλλη, έχουν κάνει στροφή προς τα αριστερά, παράγοντας πληθώρα πολιτικών θέσεων, πολλές φορές αντικρουόμενων. Όμως, ούτε οι συμβατικοί Δημοκρατικοί, ούτε αυτή η πιο δυναμική τάση μπόρεσαν να προτείνουν εναλλακτικούς υποψήφιους για την προεδρία των ΗΠΑ. Εν μέρει από σεβασμό για τον Τζο Μπάιντεν, εν μέρει λόγω των εμποδίων του κομματικού μηχανισμού.
Η αναζωογόνηση μέσω προσώπων δεν είναι πάντα εγγύηση ανανέωσης. Στις ΗΠΑ βλέπουμε την ασταθή, αλλά και δυναμική συμπεριφορά της Ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων ή στα νομοθετικά σώματα πολλών συντηρητικών Πολιτειών, με μόνιμες επιθέσεις στο δικαίωμα ψήφου και στις μειονότητες. Περισσότερο από την ηλικία των κύριων ηγετών, το σοβαρότερο πρόβλημα έγκειται στην απαρχαίωση του ιδεολογικού και πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ.
