Κλασικές ιστορίες, ελαφριές ή ρομαντικές κωμωδίες και οικογενειακές πλοκές. Οι χριστουγεννιάτικες ταινίες έχουν γίνει ένα ιδιαίτερο είδος που κατακλύζει κάθε χρόνο τις οθόνες σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι περίεργο: τα Χριστούγεννα είναι μια από τις καλύτερες ημερομηνίες για το διεθνές box office και οι εταιρείες παραγωγής και οι διανομείς εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι, χιλιάδες οικογένειες συρρέουν στους κινηματογράφους κατά τη διάρκεια των εορτών, για να κυκλοφορήσουν τις πιο πολυαναμενόμενες ταινίες τους.
Ως είδος, οι χριστουγεννιάτικες ταινίες, ή τουλάχιστον αυτές που επικεντρώνονται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει στις γιορτές, υπάρχουν εδώ και δεκαετίες. Κλασικές χριστουγεννιάτικες ιστορίες όπως η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία, του Άγγλου συγγραφέα Κάρολου Ντίκενς, είχαν ήδη μεταφερθεί σε ταινία στις αρχές του 20ού αιώνα. Αλλά ήταν η παγκοσμιοποίηση και η καταναλωτική κοινωνία που πυροδότησε, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1990, τη δημοτικότητα αυτών των ταινιών, με υπερπαραγωγές που έγιναν μαζικά φαινόμενα και μεταμόρφωσαν παιδιά ηλικίας δέκα ετών σε αστέρες και φιγούρες του κινηματογράφου.
Στην πραγματικότητα, καμία άλλη χριστουγεννιάτικη ταινία δεν ήταν τόσο κερδοφόρα όσο το «Μόνος στο Σπίτι» του 1990, με πρωταγωνιστή τον Μακόλεϊ Κάλκιν και άλλους διάσημους ηθοποιούς όπως ο Τζο Πέσι (Όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου το 1990 για την ταινία «Τα Καλά Παιδιά»). Αυτό φαίνεται στα οικονομικά μεγέθη που συγκέντρωσε η εξειδικευμένη πύλη Box Office Mojo (προσαρμοσμένη στις τιμές του 2021), η οποία τοποθετεί επίσης τη συνέχειά της, «Μόνος στο Σπίτι 2» (1992), ως τη δεύτερη χριστουγεννιάτικη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις όλων των εποχών.
Από εκείνη τη στιγμή, οι χριστουγεννιάτικες ταινίες έχουν τραβήξει την προσοχή καθιερωμένων ηθοποιών και ηθοποιών που έχουν δει μια νέα ευκαιρία σε αυτό το είδος. Ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, γνωστός για τις ταινίες δράσης του, πρωταγωνίστησε στην κωμωδία «Ένας Μπαμπάς, μα τι Μπαμπάς» (Jingle All the Way) του 1996, η οποία έχει επίσης γίνει μια από τις χριστουγεννιάτικες ταινίες με τις υψηλότερες εισπράξεις. Από την πλευρά του, ο Τζιμ Κάρεϊ, μια από τις κύριες μορφές της βορειοαμερικανικής κωμωδίας, σημείωσε τεράστια επιτυχία με την ταινία «Ο Κατεργάρης των Χριστουγέννων» (The Grinch) του 2000, μια από τις πιο γνωστές προσαρμογές της παιδικής ιστορίας που γράφτηκε από τον Dr. Seuss το 1956.
Παρόλα αυτά, δεν είναι όλες οι χριστουγεννιάτικες ταινίες του είδους των παιδικών ιστοριών ή της ελαφριάς ή ρομαντικής κωμωδίας. Πρώτα απ ‘όλα, γιατί ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο τι είναι, αυστηρά, μια χριστουγεννιάτικη ταινία. Η ταινία του Φρανκ Κάπρα «Μια Υπέροχη Ζωή» του 1946, είναι ίσως το καλύτερο παράδειγμα εκείνων των ταινιών που χρησιμοποιούν τα Χριστούγεννα για να παράγουν πιο περίπλοκες, στοχαστικές και επικριτικές πλοκές, αλλά όχι η μοναδική.
Στο «Πλάσιντο» (1961), ο Λουίς Γκαρσία Μπερλάνγκα χρησιμοποίησε επίσης αυτές τις γιορτές για να παρουσιάσει ένα παραδοσιακό και αιχμηρό πορτρέτο της επαρχιακής Ισπανίας, της δεκαετίας του 1960. Η ταινία αφηγείται, με μεγάλο σαρκασμό, τα περιστατικά πολλών εύπορων γυναικών που αγαπούν τη φιλανθρωπία και αποφασίζουν να ξεκινήσουν τη χριστουγεννιάτικη εκστρατεία «Φιλοξένησε έναν φτωχό στο τραπέζι σου».
Πέρα από την ψυχαγωγία ή την κοινωνική κριτική, ο κινηματογράφος είναι επίσης ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία πολιτιστικής διπλωματίας που υπάρχουν. Οι ταινίες, και τα τελευταία χρόνια οι σειρές και σαπουνόπερες επίσης, έχουν χρησιμοποιηθεί για την εξαγωγή παραδόσεων, πολιτισμών και ενδιαφερόντων σε όλο τον κόσμο, αν όχι απευθείας για την παραγωγή προπαγάνδας.
Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε την εκμετάλλευση της διαφήμισης σε αυτές τις γιορτές και σε μερικές από τις πιο αξιοσημείωτες πολιτιστικές παραδόσεις των Χριστουγέννων. Το 1931, η Coca-Cola κυκλοφόρησε την πρώτη της χριστουγεννιάτικη διαφήμιση επικεντρωμένη στη φιγούρα του Αϊ-Βασίλη, η οποία έκτοτε έχει συνδεθεί αναπόδραστα με τα εταιρικά χρώματα του διάσημου αναψυκτικού.
Σε κάθε περίπτωση, όλα τα προηγούμενα συμβαίνουν μέσα στα γεωπολιτισμικά πλαίσια της Δύσης, στην οποία η κυρίαρχη θρησκεία είναι ο Χριστιανισμός. Αλλά μέσω των μηχανισμών της πολιτιστικής διείσδυσης που διαθέτουν οι χώρες της Δύσης, το μη θρησκευτικό μέρος, δηλαδή το εορταστικό, ψυχαγωγικό και καταναλωτικό μέρος που αναπαράγουν οι χριστουγεννιάτικες ταινίες, διαδίδεται σε όλο τον κόσμο.
