Με μια σειρά από αποφάσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
Με 462 ψήφους υπέρ, 134 κατά και 30 αποχές, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τις προτάσεις για τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ ενόψει της διάσκεψης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή COP28, η οποία θα πραγματοποιήσει την πρώτη παγκόσμια αξιολόγηση της προόδου της συμφωνίας του Παρισιού.
Οι ευρωβουλευτές, στο μη δεσμευτικό ψήφισμα που εγκρίθηκε, ζητούν να τερματιστούν όλες οι άμεσες και έμμεσες επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, που πρέπει να γίνουν «το συντομότερο δυνατό και έως το 2025».
Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν επίσης τον παγκόσμιο στόχο του τριπλασιασμού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του διπλασιασμού της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030, καθώς και της σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων το συντομότερο δυνατό, ενώ παράλληλα ενθαρρύνουν τον περιορισμό των νέων επενδύσεων στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί όλες τις χώρες να ενισχύσουν τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα και να συνεισφέρουν το δίκαιο μερίδιό τους στην αύξηση της διεθνούς χρηματοδότησης για το κλίμα.
Τέλος, οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν τη σημασία της προστασίας, διατήρησης και αποκατάστασης της βιοποικιλότητας και ζητούν σημαντική μείωση των κλιματικών επιπτώσεων των εκπομπών από το μεθάνιο και από τομείς όπως οι διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές, η αεροπορία, η γεωργία και η άμυνα.
Το COP28 λαμβάνει χώρα από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου 2023 στο Ντουμπάι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η Συμφωνία του Παρισιού τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016. Η παγκόσμια απογραφή πραγματοποιείται κάθε πέντε χρόνια, με την πρώτη απογραφή να αναμένεται στο COP28, με στόχο να παράσχει μια συνολική εικόνα της προόδου στην εφαρμογή των διατάξεων της συμφωνίας.
ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2 ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ
Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι έτοιμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με χώρες της ΕΕ για τη θέσπιση νέων ορίων για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τα νέα βαρέα οχήματα που μπαίνουν στη κυκλοφορία.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε αυτή τη θέση με 445 ψήφους υπέρ, 152 κατά και 30 αποχές. Στο κείμενο, οι ευρωβουλευτές ζητούν νέους στόχους για τη μείωση των εκπομπών CO2 από μεσαία και βαρέα φορτηγά, συμπεριλαμβανομένων επαγγελματικών οχημάτων (όπως απορριμματοφόρα, φορτηγά ανατρεπόμενα ή μπετονιέρες) και λεωφορείων. Οι προτεινόμενοι στόχοι συνίστανται σε μείωση 45% των εκπομπών για την περίοδο 2030-2034, 65% για το 2035-2039 και 90% από το 2040. Συμφωνούν με την πρόταση της Επιτροπής να εγκρίνει την εγγραφή μόνο νέων αστικών λεωφορείων μηδενικών εκπομπών από το 2030 και να προτείνει μια προσωρινή εξαίρεση (μέχρι το 2035) για τα αστικά λεωφορεία που κινούνται με βιομεθάνιο, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Ο εισηγητής Bas Eickhout (Πράσινοι/EFA, NL) δήλωσε: «Η ενθάρρυνση της μετάβασης σε φορτηγά και λεωφορεία μηδενικών εκπομπών είναι ζωτικής σημασίας, όχι μόνο για την επίτευξη των στόχων μας για το κλίμα, αλλά και επειδή είναι βασικό συστατικό για να έχουμε καθαρότερο αέρα στις πόλεις μας. Με την πρότασή μας, δίνουμε σαφήνεια σε μια από τις κύριες μεταποιητικές βιομηχανίες στην Ευρώπη και προτείνουμε κίνητρα για επενδύσεις στην ηλεκτροκίνηση και το υδρογόνο. Βασιζόμαστε στην πρόταση της Επιτροπής, επεκτείνοντας και προσαρμόζοντας αρκετούς στόχους και σημεία αναφοράς ώστε να συμβαδίζουμε με την πραγματικότητα, καθώς η μετάβαση γίνεται ταχύτερα από το αναμενόμενο».
Το Κοινοβούλιο είναι τώρα έτοιμο να ξεκινήσει συνομιλίες με τις κυβερνήσεις της ΕΕ για το τελικό κείμενο της νομοθεσίας.
Στις 14 Φεβρουαρίου 2023, η Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση για τη θέσπιση προτύπων CO2 για βαρέα επαγγελματικά οχήματα, ξεκινώντας από το 2030, ώστε να συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και να μειώσει τη ζήτηση για εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα, όπως φορτηγά, αστικά λεωφορεία και λεωφορεία μεγάλων αποστάσεων, ευθύνονται για περισσότερο από το 25% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις οδικές μεταφορές στην ΕΕ και αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 6% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ.
Με την έγκριση αυτής της έκθεσης, το Κοινοβούλιο ανταποκρίνεται στα αιτήματα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης, την προώθηση της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων και την αύξηση των επενδύσεων στην ανάπτυξη άλλων μη ρυπογόνων τεχνολογιών, όπως ορίζονται στις προτάσεις 2, παράγραφοι 2 και 3, των συμπερασμάτων της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.
ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΥΗ
Με 590 ψήφους υπέρ, 15 κατά και 15 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την εντολή για διαπραγματεύσεις με τις κυβερνήσεις της ΕΕ σχετικά με ένα νέο «δικαίωμα επισκευής» για τους καταναλωτές. Η πρόταση στοχεύει στην προώθηση της βιώσιμης κατανάλωσης διευκολύνοντας την επισκευή ελαττωματικών προϊόντων, μειώνοντας τα απόβλητα και υποστηρίζοντας τον τομέα επισκευής.
Σύμφωνα με το εγκριθέν κείμενο, αν λήξει η νόμιμη περίοδος εγγύησης, οι πωλητές θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην επισκευή εάν είναι πιο βολικό ή αν κοστίζει το ίδιο με την αντικατάσταση του προϊόντος, εκτός εάν είναι αδύνατο ή ενοχλητικό για τον καταναλωτή. Οι βουλευτές προτείνουν επίσης την παράταση της νόμιμης εγγύησης για ένα έτος μετά την πραγματοποίηση της επισκευής.
Οι καταναλωτές θα έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν επισκευές προϊόντων όπως πλυντήρια ρούχων, ηλεκτρικές σκούπες, smartphone και ποδήλατα, ακόμη και μετά τη λήξη της εγγύησης. Για να κάνουν τις επισκευές πιο βολικές για τον καταναλωτή, οι ευρωβουλευτές θέλουν να διασφαλίσουν ότι οι κατασκευαστές προσφέρουν συσκευές αντικατάστασης κατά τη διάρκεια της επισκευής και, εάν ένα προϊόν δεν μπορεί να επισκευαστεί, μπορεί να προσφερθεί ένα προσφάτως ανακατασκευασμένο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει οι ανεξάρτητοι επισκευαστές, οι επαγγελματίες ανακατασκευής και οι τελικοί χρήστες να έχουν πρόσβαση σε όλα τα ανταλλακτικά, τις πληροφορίες και τα εργαλεία που απαιτούνται για μια επισκευή με λογικό κόστος. Ο στόχος είναι να ξεπεραστούν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές, οι οποίοι συχνά δέχονται συμβουλές να μην επισκευάσουν ένα προϊόν λόγω υψηλού κόστους, δυσκολίας πρόσβασης σε υπηρεσίες επισκευής ή σχεδιαστικών χαρακτηριστικών που εμποδίζουν τις επισκευές.
Οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα βοηθήσουν τους καταναλωτές να βρουν επισκευαστές και πωλητές ανακαινισμένων ειδών στην περιοχή τους. Για να γίνουν οι επισκευές πιο οικονομικές και προσιτές, οι ευρωβουλευτές προτείνουν τελικά να προσφερθούν στους καταναλωτές κουπόνια και άλλα οικονομικά κίνητρα μέσω εθνικών ταμείων επισκευής.
Ο εισηγητής René Repasi (S&D, DE) δήλωσε: «Αυτό το Κοινοβούλιο πάντα υποστήριζε το δικαίωμα των καταναλωτών στην επισκευή και μπορούμε επιτέλους να πούμε ότι ανταποκρινόμαστε άμεσα στα αιτήματα των πολιτών. Οι άνθρωποι θέλουν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των συσκευών τους, αλλά συχνά είναι πολύ ακριβό ή δύσκολο. Έχουμε λάβει ορισμένα μέτρα για να ενθαρρύνουμε τους καταναλωτές να επιλέξουν την επισκευή αντί για την αντικατάσταση, με έμφαση στην υποστήριξη ανεξάρτητων επισκευαστών και στην εισαγωγή οικονομικών κινήτρων. Αναμένουμε από το Συμβούλιο να υιοθετήσει σύντομα τη θέση του, ώστε να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις για να μετατρέψουμε αυτά τα μέτρα σε νόμο και να ανοίξουμε το δρόμο για μια πραγματικά κυκλική ευρωπαϊκή οικονομία».
Η απόρριψη επισκευάσιμων καταναλωτικών αγαθών έχει βαθιές επιπτώσεις στο περιβάλλον: κάθε χρόνο παράγονται στην ΕΕ 261 εκατομμύρια τόνοι ισοδύναμων εκπομπών CO2, 30 εκατομμύρια τόνοι πόρων και 35 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων.
Το γεγονός ότι οι καταναλωτές επιλέγουν να αντικαταστήσουν ένα προϊόν αντί να το επισκευάσουν προκαλεί ζημίες περίπου 12 δις ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 77% των πολιτών της ΕΕ προτιμούν τις επισκευές από την αγορά νέων αγαθών.
Η πρόταση για το δικαίωμα επισκευής συμπληρώνει τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για τον οικολογικό σχεδιασμό και την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση.
Η πρόταση για το δικαίωμα επισκευής ανταποκρίνεται σε ορισμένες συστάσεις πολιτών που περιγράφονται στην τελική έκθεση της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, ιδίως στις προτάσεις 5 (6), 5 (7), 5 (10) και 11 (2), σχετικά με την προώθηση του δικαιώματος επισκευής, τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης και βιώσιμης χρήσης προϊόντων, πληροφορίες για την επισκευή, μέτρα για την αντιμετώπιση της πρόωρης και προγραμματισμένης απαξίωσης, μεγαλύτερες εγγυήσεις, πρόσβαση σε ανταλλακτικά, κίνητρα για μεγαλύτερη χρήση προϊόντων και δέσμευση για πιο βιώσιμη και κυκλική οικονομία.
