Το αξιακό σύστημα του φυσικού αερίουΝάσος Πετράκης

Δεν είναι γνωστό αν ο Nord Stream1 θα επαναλειτουργήσει στις 22 Ιουλίου ή όχι. Είναι όμως γνωστό, ότι η Δύση εξαγγέλλει σε όλους τους τόνους, ότι αυτό δεν θα συμβεί. Το ερώτημα είναι, αν οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον βρίσκονταν στη θέση της Μόσχας, θα λειτουργούσαν ή όχι, με τον ίδιο τρόπο; Με δεδομένο το όπλο των οικονομικών κυρώσεων που χρησιμοποιούν οι δυτικές πρωτεύουσες, η απάντηση είναι απλή, ο αγωγός δεν θα λειτουργούσε. Και αν η Μόσχα ήταν εξαρτημένη για σιτηρά και λιπάσματα, θα εκμεταλλεύονταν και αυτές τις εξαρτήσεις. Από τη στιγμή που ξεκινάς έναν οικονομικό πόλεμο, δεν μπορεί να είναι επιλεκτικός, αργά ή γρήγορα θα επεκταθεί σε όλους τους τομείς.

Φυσικά, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μια υπό όρους ευκαιρία να αποκόψουν τη Ρωσία από κάποιον πόρο που είναι κρίσιμος για τη ρωσική οικονομία (κάτι πανομοιότυπο με το φυσικό αέριο, το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη γερμανική οικονομία), τότε φυσικά αυτό θα γίνονταν χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ζημιά στους λαούς της Ρωσίας, ενώ και η ΕΕ θα είχε εγκρίνει αυτή την ενέργεια.

Οι αντιδράσεις όμως, από την πλευρά των Ευρωπαίων και όχι μόνο, είναι επιεικώς αμήχανες και φτάνουν στα επίπεδα της πολιτικής υστερίας. Όταν η Ρωσία άγγιξε έστω και εν μέρει έναν τέτοιο μηχανισμό, αρχίζουν αμέσως καταγγελίες για «χρήση της ενέργειας ως όπλο», «εκβιασμό της Ευρώπης με αέριο», «πλήγμα στην πράσινη οικονομία» και «παραβίαση συμβατικών υποχρεώσεων».

Η ηθική που επικρατεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, ως ηγεμόνα του συστήματος, προφανώς πολλαπλασιάζεται σε χώρες που εξαρτώνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που ασυνείδητα καταλαβαίνουν μόνο τη γλώσσα της προστασίας και του καταναγκασμού και προσπαθούν επίσης να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο, σε χώρες και λαούς που δεν περιλαμβάνονται στους πλούσιους G7.

Το ευρωπαϊκό εγχείρημα τα τελευταία 60 χρόνια, εδράζεται σε μια νέα αρχή: ασφάλεια μέσω της διαφάνειας και διαφάνεια μέσω της αλληλεξάρτησης. Πρόκειται για μια ενδοευρωπαϊκή διαδικασία που προϋποθέτει ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας εξασφαλίζεται από τις ΗΠΑ. Με αυτά τα δεδομένα, η έννοια της αλληλεξάρτησης (δηλαδή οι δεσμοί διά των οποίων συνδέεται με τον γεωοικονομικό της περίγυρο μέσα από συμφωνίες, καθεστώτα εμπορικών προτιμήσεων και τη διαδικασία συμμετοχής στην ΕΕ) αποτελεί καθαυτή μια επεκτατική τάση, που σπρώχνει τα σύνορα της Ευρώπης προς την Ανατολή, τη Ρωσία, την Ουκρανία, τα Βαλκάνια και τις παρυφές της Ευρασίας.

Η ηθική του φυσικού αερίου είναι γνωστή. Πριν από λίγα χρόνια, ο Ντόναλντ Τραμπ ανάγκασε την Άνγκελα Μέρκελ να συμφωνήσει στην κατασκευή τερματικών σταθμών για αμερικανικό LNG. Η Γερμανία δεν το ήθελε αυτό, αλλά της επιβάλλονταν μέσα από τη στρατιωτικοπολιτική της εξάρτηση. Και η Ευρώπη έχει συμβιβαστεί με αυτό.

Ενώ η υπακοή στις ΗΠΑ φαίνεται απολύτως φυσιολογική στην Ευρώπη, της είναι απολύτως αδύνατο να συμβιβαστεί με το γεγονός ότι η Ρωσία αρχίζει να αναγκάζει την Ευρώπη να κινηθεί σύμφωνα με τα δικά της σχέδια. Και το πιο σημαντικό, ειδικά από ιδεολογικής πλευράς, είναι ο επιτυχής εξαναγκασμός, όπως έδειξε ξεκάθαρα το επεισόδιο με τις τουρμπίνες της Siemens ή η πληρωμή του φυσικού αερίου με ρούβλια.

Και τώρα, η Ευρώπη αναμένει η Gazprom να ξεκινήσει το Nord Stream μετά την ολοκλήρωση των επισκευών. Για τη Μόσχα, στην τρέχουσα συγκυρία, είναι φυσιολογικό να στρίβει την κάνουλα του φυσικού αερίου της Ευρώπης, ειδικά αν αυτή η κρίσιμη ευπάθεια είναι προφανής. Και αυτές οι πιέσεις δεν θα σταματήσουν μέχρι να λυθούν τα θέματα του αποκλεισμού του Καλίνινγκραντ, του αποκλεισμού του Σβάλμπαρντ κ.λπ., όχι με τους προσωρινούς συμβιβασμούς που έγιναν μέχρι τώρα.

Η παλιά μορφή των σχέσεων της Ρωσίας με την Ευρώπη είναι νεκρή. Αυτό σημαίνει ότι και ο παραδοσιακός ρόλος της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας ως γέφυρας μεταξύ της Ευρώπης και της Ρωσίας, έχει εξασθενίσει πολύ. Οι πρωτοβουλίες βρίσκονται τώρα στα χέρια των Αγγλοσαξόνων και των πρώην χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Το νέο δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη. Για τη Μόσχα, ο εξαναγκασμός της Ευρώπης να συνειδητοποιήσει την ενεργειακή πραγματικότητα ─που για αυτήν θα είναι δυσμενής, είτε με την μορφή του αμερικανικού σχιστολιθικού φυσικού αερίου, είτε με τη μορφή του ρωσικού φυσικού αερίου─ είναι, πρώτα απ’ όλα, ένα βήμα προς την οικοδόμηση μιας μελλοντικής μορφής συνύπαρξης.