Η Τουρκία έχει λάβει ένα ηχηρό μήνυμα από τις ΗΠΑ, το οποίο σχετίζεται με την Κίνα και τη Huawei [1].
Το σχέδιο της Ουάσιγκτον φιλοδοξεί να ενσωματώσει την Τουρκία στο μέτωπο εναντίον της Κίνας. Η Τουρκία θεωρείται ότι θα δώσει στρατηγικά πλεονεκτήματα σε αυτό το σχέδιο, αφού θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες δυνάμεις της Μεσογείου, μίας περιοχής για την οποία η Κίνα δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Με την αναγνώριση της ισχύος της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την αποχώρηση των ΗΠΑ από πολλά διεθνή μέτωπα, δόθηκε στην Άγκυρα το «πράσινο φως για επεμβάσεις στη Συρία και στη Λιβύη, ενώ η επιθετικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο αντιμετωπίστηκε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μέσα από μία προσεκτικά διατυπωμένη διπλωματική τακτική.
Οι προειδοποιήσεις Πομπέο μέσα από τη συνέντευξή του στην Washington Examiner, δεν είναι οι μοναδικές προς την Τουρκία. Πριν από λίγες εβδομάδες οι ΗΠΑ είχαν στείλει και άλλα μηνύματα προς την Άγκυρα. Η χαλάρωση του εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο, η προσέγγιση των θέσεων της Αθήνας, η προώθηση ενός μηχανισμού διαλόγου μέσα στο ΝΑΤΟ, οι κατηγορίες για δεσποτισμό ενάντια στον Τούρκο πρόεδρο που χρησιμοποίησε η πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόζι για να ασκήσει κριτική στον Ντόναλντ Τραμπ και η επίσκεψη Πομπέο σε Λευκωσία και Αθήνα χωρίς παράλληλη επίσκεψη στην Άγκυρα, αποτελούν τα βασικότερα από αυτά.
Η αποβολή της Τουρκίας από την κοινότητα του F-35 [2] έγινε λόγω της αγοράς του αντιαεροπορικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία, η οποία θεωρείται στρατηγικός αντίπαλος από τις ΗΠΑ, αλλά σαφώς μικρότερης σημασίας από την Κίνα. Με τα δεδομένα αυτά, η κινεζική πρόκληση στις ΗΠΑ, γίνεται για την Άγκυρα ένας παράγοντας πρωταρχικής σημασίας, πιθανότατα σπουδαιότερος από την περιπέτεια στη Λιβύη και από τα αμφίβολα αποτελέσματα που μπορεί να υπάρξουν με τους υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μέχρι το τέλος του 2021, το Πεκίνο θα έχει διπλασιάσει το ποσό που έχει επενδύσει στην Τουρκία την περίοδο 2016-2019, από $3 σε $6 δισεκατομμύρια [3]. Με την Άγκυρα να ζητάει από το Πεκίνο επενδύσεις σε R&D και υψηλή τεχνολογία [4], το καθεστώς Ερντογάν θα πρέπει να καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες να πείσει την Ουάσιγκτον, ότι όλα αυτά αφορούν μόνο ιδιωτικές επιχειρήσεις και όχι κάτι περισσότερο.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της υπογραφής MOU για χρηματοδότηση από την κινεζική κρατική εταιρεία Sinosure του τουρκικού fund TWF, με στόχο την εμβάθυνση δύο πρωτοβουλιών, της κινεζικής «Belt and Road» και της τουρκικής «Middle Corridor» [5]. Πρόκειται για δύο γεωπολιτικές πρωτοβουλίες, με την τουρκική να σχετίζεται με τις δυνατότητες που έχει η χώρα να μπορεί να συνθέτει στο έδαφός της τόσο τον χερσαίο, όσο και τον θαλάσσιο βραχίονα μίας γεωπολιτικής υποδομής, μέσα από την οποία το Πεκίνο φιλοδοξεί να διεισδύσει στην Ευρώπη.
Σε κάθε περίπτωση, δάνεια αυτού του τύπου θεωρούνται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ως «επιθετικά» και έχουν σχεδιαστεί από το Πεκίνο ως οχήματα απόκτησης πολιτικής επιρροής, με στρατηγικό ορίζοντα. Με τα σημερινά δεδομένα, η Τουρκία δεν έχει τη δυνατότητα να ξεπληρώσει ένα τέτοιο δάνειο και αυτό θα οδηγήσει το Πεκίνο σε αιτήματα για απόκτηση κρίσιμων υποδομών, όπως έχει παρατηρηθεί και σε άλλες χώρες.
Η συνεργασία Άγκυρας-Πεκίνου, ίσως να μην περιορίζεται μόνο στην τουρκική επικράτεια. Τον Σεπτέμβριο 2019, η κινεζική Cosco και η τουρκική Yilport, υπέγραψαν συμφωνία εκμετάλλευσης για 49 χρόνια μίας προβλήτας στο ιταλικό λιμάνι του Τάραντα, το οποίο φιλοξενεί μία ιταλική ναυτική βάση, ενσωματωμένη στις υποδομές του ΝΑΤΟ.
Αν οι κινήσεις αυτές αφορούν το παρελθόν, το σημερινό momentumδεν ευνοεί ιδιαίτερες σχέσεις με το Πεκίνο, ιδίως σε μία προεκλογική περίοδο για τις ΗΠΑ, μέρος της οποίας αποτελεί και η στρατηγική αντιπαράθεση με την Κίνα.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
[1] https://www.geoeurope.org/2020/09/27/i-toyrkia-kai-to-5g/
[2] https://www.geoeurope.org/2020/09/25/i-diplomatia-toy-f-35/
[4] https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/turkey-eyes-sustainable-balanced-trade-with-china/1874843
[5] https://www.aa.com.tr/en/economy/turkiye-wealth-fund-chinese-insurance-agency-ink-deal/1780370
