Ο κορωνοϊός και η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑΘάνος Σεραλίδης

Στις 23 Μαρτίου ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έκανε έκκληση για μία «άμεση παγκόσμια εκεχειρία» για να επικεντρωθούν όλοι στην καταπολέμηση του κορωνοϊού. Στην έκκληση περιλαμβάνονταν και η «άρση των κυρώσεων που μπορεί να υπονομεύσουν τις ικανότητες των χωρών για να αντιμετωπίσουν την πανδημία».

Η έκκληση αυτή δεν φαίνεται να συγκίνησε το Λευκό Οίκο. Τα αιτήματα της Βενεζουέλας και του Ιράκ για δάνεια έκτακτης ανάγκης από το ΔΝΤ, με σκοπό την αγορά ιατρικών εφοδίων, μπλοκαρίστηκαν από την Ουάσιγκτον.

Τον Φεβρουάριο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε τη διεύρυνση των κυρώσεων για το Ιράν, μπλοκάροντας και τις μεταφορές χρήματος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μπλοκάρονται οι εισαγωγές της Τεχεράνης και σε ιατρικό υλικό που χρειάζεται για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Παράλληλα, ενώ οι ΗΠΑ ανανέωσαν την εξαίρεση από τις κυρώσεις της εισαγωγής ρεύματος του Ιράκ από το Ιράν, η εξαίρεση αυτή θα ισχύσει μόνο για 30 ημέρες. Το ένα τρίτο της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος του Ιράκ εξαρτάται από αυτές τις εισαγωγές και αν η εξαίρεση δεν συνεχιστεί, το Ιράκ θα αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα.

Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Ρόμπερτ Ο’ Μπράιαν, μαζί με στρατιωτικούς κύκλους του Πενταγώνου, αλλά όχι τον υπουργό Άμυνας Μαρκ Έσπερ, πιέζουν το Λευκό Οίκο να εγκρίνει μία κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Ιράκ, ενάντια στο Ιράν και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις που υποστηρίζει.

Στο Ιράκ, η Ιταλία, η Γαλλία, η Τσεχία και η Δανία έχουν αρχίσει να αποσύρουν τις δυνάμεις τους. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ήδη αποσύρει το 50% των δυνάμεών του. Οι αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ δεν αριθμούν περισσότερους από 5.000 άνδρες και θα είναι δύσκολο να ανταποκριθούν σε μία στρατιωτική επιχείρηση κατά της Κατάιμπ Χεζμπολλάχ και των άλλων σιιτικών παραστρατιωτικών οργανώσεων που στηρίζονται από το Ιράν και λόγω του πολέμου που διεξήγαν ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, θα έχουν και μεγάλη λαϊκή υποστήριξη.

Ταυτόχρονα με τα προηγούμενα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποφάσισε περικοπή των συνεισφορών του διά της USAID, στο σύστημα υγείας της Υεμένης, σε μία περίοδο που οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται.

Σε ό,τι αφορά τη Βενεζουέλα, στις 26 Μαρτίου το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ανακοίνωσε κατηγορίες ενάντια στον πρόεδρο της χώρας Νικολάς Μαδούρο και σε άλλους 14 αξιωματούχους για «ναρκοτρομοκρατία, διαφθορά, διακίνηση ναρκωτικών και άλλα εγκλήματα», ενώ επικήρυξε με $15 εκατ. τον Μαδούρο.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης κατηγορεί τον Μαδούρο για συνεργασία με το καρτέλ της Κολομβίας για λαθραία διακίνηση κοκαΐνης διά μέσω της Βενεζουέλας. Κύκλοι της Ουάσιγκτον κατηγορούν τον νεοσυντηρητικό Ειδικό Απεσταλμένο των ΗΠΑ στην Βενεζουέλα Έλιοτ Άμπραμς για τις παρεμβάσεις του που δημιούργησαν προβλήματα στο συνολικό αντιπολιτευτικό σχέδιο των ΗΠΑ που βασίζεται στον Χουάν Γκουαϊδό και στα συμφέροντα που συμπαρατάσσονται μαζί του.

Στρατιωτικοί κύκλοι, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να σταλούν πολεμικά πλοία των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα για να ενισχύσουν τις αντιναρκωτικές επιχειρήσεις στην Καραϊβική. Προφανώς, υπό την προϋπόθεση ότι τα πληρώματά τους δεν θα έχουν πληγεί από το κορωνοϊό, όπως συμβαίνει με τις δύο ομάδες αεροπλανοφόρων στον Ειρηνικό.

Παρά τη σκληρή στάση της στις περιπτώσεις που προαναφέρθηκαν, το μεγάλο πρόβλημα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής παραμένει η Κίνα. Η Ουάσιγκτον έχει εμπλακεί σε έναν παγκόσμιο πόλεμο αφηγημάτων, προπαγάνδας και fake news για την προέλευση του ιού και τις ευθύνες που προκύπτουν από αυτήν. Το Πεκίνο ανταποκρίθηκε στη σύγκρουση αφηγημάτων, αντιπαραθέτοντας στον «κινεζικό ιό» της Ουάσιγκτον, το αφήγημα ότι «οι ΗΠΑ φύτεψαν τον ιό στην Ουχάν».

Η Κίνα όμως κατάφερε να κάνει ένα ακόμα βήμα. Χρησιμοποιώντας τη διπλωματία της μάσκας και αφού αντιμετώπισε το εσωτερικό της πρόβλημα με τον κορωνοϊό, εξάγει ιατρικά εφόδια και ιατρική τεχνογνωσία -ο Πομπέο επέκρινε δημόσια την Ιταλία γιατί αποδέχτηκε ιατρική βοήθεια από την Κούβα- σε μία σειρά χωρών, διευρύνοντας έτσι την ήπια ισχύ της. Σε αυτές τις κινήσεις του Πεκίνου, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί και μάλιστα σε μία περίοδο που το εσωτερικό πρόβλημα από την πανδημία στις ΗΠΑ αναμένεται να χειροτερεύσει δραματικά.

Στις αρχές Μαρτίου, ο Λευκός Οίκος είχε φροντίσει να εξαγριώσει το Βερολίνο όταν προσπάθησε να αγοράσει τα αποκλειστικά δικαιώματα για το εμβόλιο που θα κατασκεύαζε μία γερμανική εταιρεία. Για την ΕΕ, επιπρόσθετα αρνητικές εντυπώσεις δημιουργήθηκαν όταν η Ουάσιγκτον αποφάσισε μονομερώς τον τερματισμό των πτήσεων από και προς της Ευρώπη.

Ενώ οι ΗΠΑ μπαίνουν σε αχαρτογράφητα νερά στο θέμα της πανδημίας, με απρόβλεπτο αριθμό θυμάτων και η οικονομία εισέρχεται σε φάση βαθιάς ύφεσης, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξακολουθεί τη σκληρή γραμμή του στην εξωτερική πολιτική.

Πολλοί αναλυτές αναμένουν ότι αυτή η σκληρή γραμμή θα συνεχιστεί, λόγω των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, αλλά και επειδή η Κίνα αναμένεται να κερδίσει σημαντικό έδαφος στο πεδίο της ήπιας ισχύος.