Παρατίθενται τα τελευταία σενάρια για την ευρωπαϊκή οικονομία και τις επιπτώσεις που θα υποστεί από τον κορωνοϊό, όπως έχουν διατυπωθεί από εταιρείες αξιολόγησης και τράπεζες του εξωτερικού.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ROLAND BERGER
Έχει αναπτύξει τρία σενάρια για το πώς μπορεί να εξελιχτεί η κατάσταση το 2020 και το 2021.
Η Ευρώπη, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ του κόσμου, αναμένεται να χτυπηθεί ιδιαίτερα σκληρά από την επιδημία. Με βάση το χειρότερο σενάριο προβλέπεται ότι η πλήρης αναχαίτιση δεν πρόκειται να υπάρξει, πριν το 2021. Τα συστήματα υγείας θα υποστούν από μεγάλες πιέσεις μέχρι επιμέρους καταρρεύσεις και η παραγωγή θα διακοπεί σε πολλούς βιομηχανικούς κλάδους.
Στο σενάριο της «καθυστερημένης θεραπείας» οι εφοδιαστικές αλυσίδες από την Ασία στην Ευρώπη, οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για πρώτες ύλες και ενδιάμεσα προϊόντα για τον φαρμακευτικό κλάδο και τα ηλεκτρονικά, θα διαταραχθούν και κρίσιμες εφοδιαστικές αλυσίδες μέσα στην ίδια την Ευρώπη, θα αρχίσουν να καταρρέουν. Θα υπάρξει και μία προσωρινή πτώση στην κατανάλωση και στις επενδύσεις.
Στο αισιόδοξο σενάριο της «γρήγορης ανάκαμψης», προβλήματα θα υπάρξουν μόνο σε συγκεκριμένους κλάδους, το επονομαζόμενο σοκ της προσφοράς θα είναι λιγότερο έντονο, η παραγωγή σε επίπεδο εθνικών κρατών θα επηρεαστεί μόνο στην Ιταλία και η ζήτηση θα πέσει μόνο σε σχέση με συγκεκριμένους κλάδους, όπως είναι ο τουρισμός και οι μεταφορές.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΗΣ JP MORGAN
Οι νέες προβλέψεις της JP MORGAN διαμορφώνονται ως εξής: Η ύφεση θα χτυπήσει τις οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης από τον Ιούλιο. Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά 1,8% το πρώτο τέταρτο και κατά 3,3% το δεύτερο τέταρτο του 2020, σε σύγκριση με το ΑΕΠ των ΗΠΑ που θα συρρικνωθεί κατά 2% και 3% τις ίδιες περιόδους. Η απότομη παύση της οικονομικής δραστηριότητες μέσα από τις καραντίνες, την αναβολή εκδηλώσεων και την επονομαζόμενη κοινωνική αποστασιοποίηση, συμβάλλουν στην αλλαγή των εκτιμήσεων των οίκων, οι οποίες εκτιμήσεις θα είναι καθοδικές, παράλληλα με το χάος που επικρατεί τις τελευταίες εβδομάδες στα χρηματιστήρια. Καθώς όλοι προσαρμόζονται στο αναπόφευκτο ενός μεγάλου οικονομικού σοκ, οι οικονομικές πολιτικές των κρατών θα αποτελέσουν το κλειδί που θα παρεμποδίσει μία ακόμα μεγαλύτερη διολίσθηση.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΗΣ MCKINSEY
Με βάση τις πληροφορίες της περασμένης εβδομάδας, η McKinsey αναθεωρεί τα πρώτα της σενάρια και αναπτύσσει δύο νέα. Τα σενάρια αυτά περιγράφουν δύο τρόπους με βάση τους οποίους η αλληλεπίδραση μεταξύ του ιού και των απαντήσεων της κοινωνίας, διαμορφώνει και το πλαίσιο των επιδράσεων στην οικονομία. Το πρώτο σενάριο ονομάζεται «καθυστερημένη ανάκαμψη». Σύμφωνα με αυτό:
Επιδημιολογικά. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, τα νέα κρούσματα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη θα συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι τα μέσα Απριλίου. Το ανώτατο σημείο για τις χώρες της Ασίας θα έχει έρθει νωρίτερα, ενώ η επιδημία στην Αφρική και την Ωκεανία θα είναι περιορισμένη. Ο ιός αποδεικνύεται ότι είναι εποχιακός, γεγονός που μειώνει την ταχύτητα εξάπλωσής του. Από τα μέσα Μαΐου, το δημόσιο αίσθημα είναι σαφώς πιο αισιόδοξο για την επιδημία στο Βόρειο Ημισφαίριο. Αντίθετα, στο Νότιο Ημισφαίριο, ο χειμώνας θα αυξήσει τα κρούσματα, αλλά οι χώρες θα είναι περισσότερο έτοιμες. Από το φθινόπωρο του 2020 στο Νότιο Ημισφαίριο θα υπάρξει μία αναζωπύρωση της επιδημίας, αλλά οι προηγούμενες εμπειρίες και η καλύτερη προπαρασκευή θα επιτρέψουν τη συνέχιση της οικονομικής δραστηριότητας.
Οικονομικές επιπτώσεις. Οι εκτεταμένες καραντίνες, η απαγόρευση των ταξιδιών και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, συμβάλλουν στην απότομη πτώση των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, μέχρι το τέλος του Q2 του 2020, δημιουργώντας τις συνθήκες ύφεσης. Αν και ο ιός θα έχει αναχαιτισθεί μέχρι το τέλος του Q2, η αυτοτροφοδοτούμενη δυναμική της ύφεσης θα ενισχύσουν και θα επιμηκύνουν την οικονομική πτώση, μέχρι το τέλος του Q3. Οι καταναλωτές μένουν στα σπίτια τους, οι επιχειρήσεις χάνουν έσοδα και ανθρώπινο δυναμικό και η ανεργία εκσφενδονίζεται στα ύψη. Μειώνονται οι επενδύσεις, αυξάνονται οι επιχειρήσεις που κλείνουν και δημιουργείται μεγάλη πίεση στο τραπεζικό και χρηματιστικό σύστημα. Η νομισματική πολιτική χαλαρώνει από το Q1, αλλά έχει περιορισμένες επιδράσεις. Οι μετριοπαθείς δημοσιονομικές απαντήσεις αποδεικνύονται ανεπαρκείς για να υπερβούν τις οικονομικές ζημιές του Q2 και του Q3. Χρειάζεται να φτάσουμε στο Q4 για να δουν μία πραγματική ανάκαμψη οι οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Το παγκόσμιο ΑΕΠ το 2020 θα μειωθεί σε μικρό ποσοστό.
Το δεύτερο σενάριο ονομάζεται «παρατεταμένη συρρίκνωση». Σύμφωνα με αυτό:
Επιδημιολογικά. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, η επιδημία θα φτάσει στο ανώτατο σημείο της μέσα στον Μάιο στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα των καθυστερημένων ελέγχων και της απρόθυμης υιοθέτησης από το κοινό των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης. Ο ιός δεν αποδεικνύεται εποχιακός, οδηγώντας σε μία παρατεταμένη σειρά νέων περιστατικών μέχρι το τέλος της χρονιάς. Η Αφρική, η Ωκεανία και κάποιες χώρες της Ασίας, αντιμετωπίζουν επίσης εκτεταμένη επιδημία, αν και χώρες με νεότερους πληθυσμούς εμφανίζουν μικρότερο ποσοστό θανάτων. Ακόμα και χώρες που επιτυχημένα έχουν ελέγξει την επιδημία, όπως είναι η Κίνα, είναι υποχρεωμένες να διατηρήσουν κάποια μέτρα αντιμετώπισής της για να αποφύγουν την αναζωπύρωση.
Οικονομικές επιπτώσεις. Πλήττεται η ζήτηση καθώς οι καταναλωτές μειώνουν τις δαπάνες κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Στους περισσότερο πληττόμενους κλάδους, αυξάνεται ο αριθμός των επιχειρήσεων που κλείνουν ή χρεωκοπούν σε όλη τη διάρκεια του 2020, δημιουργώντας ένα αυτοτροφοδοτούμενο καθοδικό σπιράλ. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα υφίσταται σοβαρές πιέσεις, αλλά αποφεύγεται η πλήρης τραπεζική κρίση λόγω της ισχυρής κεφαλαιοποίησης των τραπεζών και τη συνετή λειτουργία του ρυθμιστικού συστήματος. Η δημοσιονομική και η νομισματική πολιτική αποδεικνύονται ανεπαρκείς για να σταματήσουν το καθοδικό σπιράλ. Η επίδραση στην παγκόσμια οικονομία είναι σοβαρή, προσεγγίζοντας αυτήν της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-2009. Το ΑΕΠ των μεγαλύτερων οικονομιών μειώνεται σημαντικά το 2020 και η ανάκαμψη αρχίζει μόλις στο Q2 του 2021.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΗΣ MORGAN STANLEY
H Morgan Stanley είναι η τελευταία από τη Wall Street που προέβλεψε επίσημα την ύφεση μέσα στο 2020. Το βασικό σενάριο της τράπεζας προβλέπει την παγκόσμια ανάπτυξη να φτάνει στο 0,9% μέσα στο 2020, αφού πρώτα συρρικνωθεί στο πρώτο μισό της χρονιάς. Η Ευρωζώνη θα αντιμετωπίσει ακόμη μεγαλύτερη πτώση, με την ετήσια ανάπτυξη να πέφτει στο -5%.
Το σενάριο που περιγράφεται ως «ύφεση από τον κορωνοϊό» είναι λιγότερο τρομακτικό από ότι η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, αλλά περισσότερο σοβαρό από ότι η αντίστοιχη του 2001.
Η Κίνα θα υποστεί το μεγαλύτερο βάρος της ύφεσης στο Q1, με την οικονομία της να συρρικνώνεται κατά 5%, ενώ η οικονομία των ΗΠΑ θα συρρικνωθεί κατά 4% στο Q2.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΗΣ GOLDMAN SACHS
Η Goldman Sachs ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες ότι η πανδημία θα βυθίσει τις ΗΠΑ σε ύφεση, μετά από μία απότομη πτώση της δραστηριότητας στο πρώτο μισό του έτους. Ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ θα μειωθεί στο Q1, πριν συρρικνωθεί κατά 5% στο Q2.
Την οικονομική κατάρρευση θα ακολουθήσει μία ισχυρή οικονομική ανάκαμψη στο δεύτερο μισό της χρονιάς.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΗΣ MOODY’S
Η Moody’s έχει διατυπώσει τρία σενάρια σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της επιδημίας και δύο σενάρια για την οικονομία:
Από τα επιδημιολογικά σενάρια, τα δύο πρώτα, δηλαδή το βασικό σενάριο και το καθοδικό σενάριο προβλέπουν κορύφωση της πανδημίας στα μέσα Μαρτίου και οι διαφορές μεταξύ τους είναι μόνο ποσοτικές. Και τα δύο σενάρια προβλέπουν ελάττωση των κρουσμάτων από τον Ιούνιο.
Το τρίτο σενάριο, αυτό της επικράτησης της πανδημίας είναι το χειρότερο και η Moody’s δίνει 35% πιθανότητες επικράτησής του. Σύμφωνα με αυτό, θα υπάρξουν 3-4 εκατ. κρούσματα και η κορύφωση θα γίνει μέσα στον Απρίλιο. Το ποσοστό θνησιμότητας θα είναι στο 2-3%, το ποσοστό ανάγκης εισαγωγής στα νοσοκομεία στο 5-6% και τα κρούσματα θα μειωθούν από τον Ιούλιο. Εδώ προβλέπεται ότι η καθίζηση θα είναι μεγαλύτερη.
Σε οικονομικό επίπεδο, το βασικό σενάριο προβλέπει κρίση στους κλάδους των αεροπορικών μεταφορών, του τουρισμού, της ψυχαγωγίας, στην αυτοκινητοβιομηχανία, ενώ το καθοδικό σενάριο προσθέτει και τους κλάδους χημικών, ενέργειας, πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Σε νεότερη ανακοίνωσή της η Moody’s επισημαίνει ότι οι προβλέψεις της χαρακτηρίζονται από υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, ενώ τα τελευταία στοιχεία διασποράς του ιού αυξάνουν τους κινδύνους παγκόσμιας ύφεσης.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΗΣ RABOBANK
Η Rabobank είχε διατυπώσει τον Φεβρουάριο τέσσερα σενάρια, το κακό, το χειρότερο, το τρομακτικό και το απίθανο. Τώρα βρισκόμαστε στο «απίθανο» σενάριο στο οποίο υπάρχει πανδημία.
Αυτή η πανδημία θα οδηγήσει την ευρωζώνη σε ύφεση. Για κάποια κράτη-μέλη όπως η Ιταλία και η Γερμανία -η Γερμανία μαζί με την Αυστρία είναι περισσότερο εκτεθειμένες στο σοκ που προέρχεται από την Κίνα- οι οικονομικές επιπτώσεις θα είναι βαρύτερες σε σχέση με τα υπόλοιπα.
Υπάρχει η περίπτωση μεγάλου πληθωρισμού, καθώς τα σοκ που θα υποστούν η προσφορά και η ζήτηση κινούνται σε αντίθετες και ασύγχρονες κατευθύνσεις, αλλά τελικά αναμένεται ότι θα επικρατήσει η καθοδική πίεση επάνω στον πληθωρισμό.
Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες χρησιμοποιούν μέτρα δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, για να μειώσουν τις πιέσεις στην οικονομία. Ενώ τα μέτρα αυτά δεν φαίνεται ότι μπορούν να αποτρέψουν την ύφεση, τα περισσότερο στοχευμένα χρηματικά μέτρα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τις οικονομικές ζημιές που θα επιφέρει το σοκ και να αποτρέψουν τη γρήγορη χειροτέρευση της κατάστασης. Επιπρόσθετα μέτρα θα χρειαστούν για την οικονομία στη φάση της ανάκαμψης.
Ο διεθνής συντονισμός διευρύνεται αργά, ιδιαίτερα στην ΕΕ. Το καθήκον αντιμετώπισης της κρίσης σε επιδημιολογικό και οικονομικό επίπεδο, βρίσκεται στα χέρια των κυβερνήσεων των κρατών-μελών.
ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ
Οι μεγάλες τράπεζες και οι οίκοι αξιολόγησης του εξωτερικού δεν είναι σταθεροποιημένοι στα σενάριά τους. Για τους περισσότερους, τα επονομαζόμενα καλά ή βασικά σενάρια έχουν ήδη ξεπεραστεί από τις γρήγορες εξελίξεις της πανδημίας. Αναμένεται νέα σειρά σεναρίων μέσα στον Απρίλιο, όταν η εξέλιξη της πορείας του ιού θα έχει δώσει σαφέστερη εικόνα για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, μπορούμε να διατυπώσουμε τρία σενάρια που ενσωματώνουν τις βασικές παραμέτρους των σεναρίων που προαναφέρθηκαν.
Πρώτο σενάριο: Τα χειρότερα θα ξεπεραστούν μέχρι τον Ιούνιο. Μπορεί να αναμένεται ότι η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας που παρατηρείται τον Μάρτιο, θα χειροτερεύσει τον Απρίλιο και τον Μάιο, καθώς οι αρχές θα παίρνουν όλο και περισσότερα μέτρα για να αναχαιτίσουν τη μετάδοση του ιού. Η ανάκαμψη θα αρχίσει τον Ιούνιο, καθώς η ταχύτητα μετάδοσης του ιού θα μειωθεί και η αύξηση των κρατικών δαπανών θα επιτρέψει στα συστήματα υγείας να αντιμετωπίσουν την πανδημία, καλύτερα από ότι μέχρι σήμερα.
Δεύτερο σενάριο: Τα χειρότερα θα ξεπεραστούν στο τέλος του 2020. Είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει μία μεγαλύτερη διάδοση του ιού. Ο ιός μεταδίδεται ανισομερώς σε παγκόσμια κλίμακα και περιοχές όπως η Αφρική, δεν έχουν πληγεί με τους ίδιους όρους όπως η Ευρώπη ή κάποιες χώρες της Ασίας. Οι αυστηροί περιορισμοί στις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες, θα επιμηκύνουν την ύφεση και μέσα στο δεύτερο μισό του 2020, πριν έρθει η ανάκαμψη στις αρχές του 2021. Ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να προκαλέσει μία μείωση του ΑΕΠ της ευρωζώνης περίπου κατά 3,5% για το 2020. Η ανάκαμψη αναμένεται να είναι ισχυρή και τελικά, η επίδραση του ιού στην οικονομία θα είναι προσωρινή. Πρόκειται περισσότερο για μία ανάκαμψη με μορφή «V».
Τρίτο σενάριο: Τα χειρότερα επεκτείνονται και στο 2021. Αν δεν έχει εμφανισθεί το εμβόλιο κατά του ιού και δεν έχουν χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά φάρμακα για την αντιμετώπισή του, τότε η πανδημία θα συνεχίσει να εξελίσσεται και μέσα στο 2021, με άγνωστους όρους για τις χώρες της ΕΕ.
Σε αυτό το σενάριο, η ύφεση συνεχίζεται και μπορεί να εξελιχθεί χειρότερα από ότι η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009. Η οικονομία της Ευρωζώνης θα πληγεί από στασιμοπληθωρισμό και η ανάκαμψη, κατά πάσα πιθανότητα, θα έχει τη μορφή «U».
Οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ δείχνουν να είναι αποφασισμένες να κάνουν ότι χρειαστεί για να αποφευχθεί μία ύφεση ανάλογη του 2008-2009. Αλλά, όπως φαίνεται, τα νομισματικά και δημοσιονομικά μέσα που απέδωσαν στην κρίση του 2008-2009, ίσως δεν είναι ικανά για να σπάσουν την ανακύκλωση μίας πανδημίας για την οποία δεν υπάρχουν εμβόλια και φάρμακα. Επομένως, τα πάντα θα εξαρτηθούν από την πορεία αντιμετώπισης του ιού.
