Με τις επιπτώσεις που επιφέρουν οι εμπορικοί πόλεμοι, το Brexit και διάφορα ανοικτά γεωπολιτικά θέματα, η παγκόσμια οικονομία περνάει δύσκολες ώρες και οι πιθανότητες παγκόσμιας ύφεσης και παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης βρίσκονται στο προσκήνιο.
Μία από τις ανησυχίες αφορά το φόβο για πραγματοποίηση του σεναρίου ενός «μαύρου κύκνου», το οποίο θα συμβάλλει στην επιπλέον χειροτέρευση της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία με τη σειρά της, είναι ήδη εύθραυστη εδώ και αρκετό καιρό. Η εμφάνιση του κορωνοϊού στην Κίνα και η παγκόσμια εξάπλωσή του, έφερε στο προσκήνιο τις πιθανότητες ενός τέτοιου σεναρίου, αυξάνοντας τις ανησυχίες για την παγκόσμια οικονομία.
Οι επιπτώσεις του ξεσπάσματος τέτοιου είδους επιδημιών, ερμηνεύονται συνήθως μέσα από την επίδραση που έχουν στις ανταλλαγές. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές δείχνουν ισχυρή αντίδραση στη ροή των πληροφοριών για τα αναπάντεχα γεγονότα αυτού του είδους. Μία αύξηση του ποσοστού των θανάτων μπορεί να έχει δυσανάλογες απώλειες στα χρηματιστήρια. Από την άλλη πλευρά, ακόμη και το παραμικρό θετικό νέο, μπορεί να δημιουργήσει και πάλι, δυσανάλογα θετικό κλίμα στα χρηματιστήρια.
Επειδή στη περίπτωση του κορωνοϊού, αναφερόμαστε πρωτίστως στην Κίνα, η οποία θεωρείται το «παγκόσμιο εργοστάσιο», θα ήταν σημαντικότερο να επικεντρωθεί κάποιος στις επιπτώσεις που θα υπάρξουν στην εφοδιαστική αλυσίδα, στο διεθνές εμπόριο και στην πραγματική οικονομία.
Οι περισσότεροι αναλυτές συγκρίνουν τις επιπτώσεις που παρατηρήθηκαν στην κινεζική οικονομία από τον ιό SARS το 2003 και τις συγκρίνουν με τις επιπτώσεις του κορωνοϊού. Η σύγκριση αυτή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι επιπτώσεις του κορωνοϊού θα είναι σοβαρότερες, τόσο στην κινεζική όσο και στην παγκόσμια οικονομία.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
Σε ό,τι αφορά τα σενάρια, ο χρόνος αυτής της κρίσης θα πρέπει να μετρηθεί με μήνες και όχι με εβδομάδες. Θα υπάρξουν απώλειες δισεκατομμυρίων στην Κίνα, στην Ασία και στον υπόλοιπο κόσμο, με αυτή τη συγκεκριμένη σειρά. Μέχρι σήμερα οι επιπτώσεις στην παγκόσμια υγεία παραμένουν εξαιρετικά χαμηλές, ενώ η κοινή γρίπη εξακολουθεί να σκοτώνει πολύ περισσότερους ανθρώπους.
Επειδή όμως υπάρχουν αβεβαιότητες για αυτή τη νέα ασθένεια, οι αρχές κινούνται με βάση το χειρότερο σενάριο μέχρις ότου προσδιορίσουν την πραγματική σοβαρότητα της κατάστασης. Εκτιμάται ότι οι εξελίξεις των επόμενων 3-4 εβδομάδων θα δώσουν τις απαραίτητες πληροφορίες για το ποιο σενάριο είναι το επικρατέστερο.
Σενάριο 1: Επιτυχία των μέτρων αντιμετώπισης, κάμψη των επιπτώσεων
Το σενάριο βασίζεται στην υπόθεση ότι ο νέος ιός ακολουθεί πρότυπα παρόμοια με αυτά του SARS και του MERS και ότι η έγκαιρη και επιθετική αντιμετώπιση από τις κινεζικές και παγκόσμιες αρχές υγείας, θα κάμψει τις επιπτώσεις στην παγκόσμια δημόσια υγεία. Εκτιμάται ότι ο αριθμός των επιβεβαιωμένων περιστατικών θα συνεχίσει να αυξάνεται και η ανάσχεση του ιού θα αρχίσει από τις αρχές Απριλίου. Χρονικά, το σενάριο φαίνεται λίγο ταχύτερο σε σύγκριση με την αντιμετώπιση του SARS. (Πρόκειται για το καλύτερο σενάριο: Μικρές πιθανότητες υλοποίησης.)
Σενάριο 2:Επιθετική ανάπτυξη του ιού, αύξηση του αριθμού θανάτων
Σε αυτό το σενάριο, τα επιβεβαιωμένα περιστατικά εξακολουθούν να αυξάνονται με ταχύτητα μέσα στο Μάρτιο. Το ποσοστό θανάτων το οποίο μέχρι τώρα είχε κρατηθεί σταθερό στο 3% περίπου, αυξάνει σημαντικά και οι αρμόδιες υγειονομικές αρχές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν σοβαρές περιπτώσεις οι οποίες ήταν προηγουμένως μη θανατηφόρες. Για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα οι κινεζικές αρχές επιβάλλουν την απαγόρευση μετακινήσεων από τις μεγάλες πόλεις όπως το Πεκίνο, η Σαγκάη κ.ά. Οι ξένες κυβερνήσεις ακολουθούν επιβάλλοντας απαγορεύσεις μετακίνησης συνολικά από την Κίνα ή από περιοχές που έχουν πληγεί σοβαρά από τον ιό, όπως η Ιταλία. Οι καραντίνες που επιβάλλονται επιμηκύνουν τη διακοπή των εφοδιαστικών αλυσίδων και δημιουργούν προβλήματα σε όλες τις οικονομίες. Στα προβλήματα αυτά, έρχεται να προστεθεί και ο τουρισμός, ο οποίος θα πληγεί σημαντικά, αν το σενάριο αυτό επεκταθεί και μετά τον Μάϊο. (Το χειρότερο δυνατό σενάριο: Ελάχιστες πιθανότητες υλοποίησης.)
Σενάριο 3:Μετατροπή σε πανδημία, αλλά το ποσοστό θανάτων παραμένει χαμηλό
Στο σενάριο αυτό, οι επιβεβαιωμένες περιπτώσεις αυξάνουν με γρήγορους ρυθμούς τις επόμενες εβδομάδες, κυρίως μεταξύ των μεγαλύτερων ηλικιών και των ατόμων με προβλήματα υγείας. Ωστόσο, το ποσοστό των θανάτων παραμένει χαμηλό ή πέφτει και κάτω από το 3%, ενώ η ιατρική κοινότητα αρχίζει να κατανοεί καλύτερα τον ιό και βελτιώνει τους τρόπους αντιμετώπισής του. Όπως και με τον SARS τα οικονομικά αποτελέσματα των προληπτικών περιορισμών αποδεικνύονται περισσότερο καταστροφικά στην οικονομία, από ό,τι τα αποτελέσματα του ιού στη δημόσια υγεία. Όπως και με τον MERS, καμία θεραπεία δεν βρίσκεται για τον κορωνοϊό, αλλά οι επιδράσεις του ελαττώνονται την άνοιξη και εξαφανίζονται το καλοκαίρι. Το όλο θέμα της αντιμετώπισης ή της επανεμφάνισης του μεταφέρεται από το φθινόπωρο και μετά. (Φυσιολογικό σενάριο: Πολλές πιθανότητες υλοποίησης.)
Εκτός από τα σενάρια που αφορούν τον ίδιο τον ιό, πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν και σενάρια που αφορούν την Κίνα και τις εσωτερικές της εξελίξεις:
Το πρώτο σενάριο αφορά τις αυξανόμενες εντάσεις στην Κίνα και τις υπερβολικές αντιδράσεις της κυβέρνησης του Πεκίνου. Αν και πολλοί αναλυτές ασκούν κριτική στις αντιδράσεις των κινεζικών αρχών, είναι εμφανές ότι η Κίνα λειτουργεί με μεγαλύτερες συνθήκες διαφάνειας σε σύγκριση με τις αντιδράσεις της στον SARS το 2003. Σε τέτοιες σοβαρές καταστάσεις δεν είναι εύκολο να κρατηθούν όλες οι εξελίξεις υπό έλεγχο, κυρίως αυτές που αφορούν τις διαδικασίες της καραντίνας.
Με αυτά τα δεδομένα, η κινεζική κυβέρνηση έχει αντιδράσει θετικά και αποτελεσματικά. Αν μία παρόμοια κατάσταση πρόκυπτε σε μία χώρα της Δύσης, δεν θα μπορούσε να τεθεί η κατάσταση υπό έλεγχο με τόσο αποτελεσματικό τρόπο. Επομένως, οι πιθανότητες αύξησης των κοινωνικών εντάσεων και απώλειας του ελέγχου είναι εξαιρετικά χαμηλές.
Το δεύτερο σενάριο αφορά τις εμπορικές συμφωνίες ΗΠΑ-Κίνας. Αν η Κίνα αποτύχει στο πεδίο των εγγυημένων εισαγωγών από τις ΗΠΑ που προβλέπονται στην πρώτη φάση της συμφωνίας, μπορεί να υπάρξει μία οξεία αντίδραση από την πλευρά του Ντόναλντ Τραμπ, όπως είναι η απειλή για την επανεπιβολή δασμών. Επειδή οι αντιδράσεις του Ντόναλντ Τραμπ είναι απρόβλεπτες, κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα εκμεταλλευτεί την ιστορία και να χρησιμοποιήσει την περίπτωση της Κίνας και του κορωνοϊού, ως μέρος της προεκλογικής του καμπάνιας.
Το τρίτο σενάριο αφορά τις αντιδράσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών. Οι διεθνείς εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι θα πρέπει να υπάρχουν επιφυλάξεις σε σχέση με τα ποσοστά ανάπτυξης που προβλέπονται σε συνάρτηση με τα παραπάνω σενάρια ρίσκου. Σε κάθε περίπτωση, οι προβλέψεις που βασίζονται σε πολύ περιορισμένα στοιχεία, προς το παρόν, δείχνουν ότι το 2020 υπάρχουν πολύ ισχυρές πιθανότητες να επιτύχει η Κίνα, το χαμηλότερο ποσοστό ανάπτυξής της από το 1990, πιθανότατα κάτω από το 3%.
ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ
Οι επιδημίες τείνουν να είναι είτε εξαιρετικά θανατηφόρες είτε εξαιρετικά μεταδόσιμες. Σπάνια είναι και τα δύο μαζί. Με βάση τις μέχρι τώρα πληροφορίες και τα μοντέλα πρόβλεψης που χρησιμοποιούνται στον τομέα της υγείας, ο κορωνοϊός φαίνεται να είναι περισσότερο μεταδόσιμος, παρά θανατηφόρος. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν οι επιπτώσεις του στη δημόσια υγεία.
Ωστόσο, το ενδεχόμενο να επανεμφανιστεί από το φθινόπωρο και μετά, χωρίς παράλληλα να έχει ανακαλυφθεί το σχετικό εμβόλιο, μπορεί να μεταθέσει τις εξελίξεις σε μεταγενέστερο στάδιο. Εκτιμάται όμως, ότι οι κυβερνήσεις και οι αρχές υγείας θα είναι καλύτερα προετοιμασμένες να τον αντιμετωπίσουν.
