Νέα αγροτικά κινήματα αναδύονται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Το τελευταίο από αυτά έχει εμφανιστεί στη Γερμανία και δεν έχει καμία σχέση με την ιδιοκτησία γης.
Για δεκαετίες στην Ευρώπη ο αγροτικός κόσμος ζει από τη γνωστή ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική), που είχε δύο θεμελιώδεις πυλώνες: ισχυρούς δασμούς που προστάτευαν την ευρωπαϊκή αγροτική αγορά από τον ανταγωνισμό και τις δημόσιες επιδοτήσεις.
Η ευρωπαϊκή αγροτική αγορά είναι άλλη μια απόδειξη ότι ο λεγόμενος «νεοφιλελευθερισμός» δεν υπήρξε ποτέ, στη μορφή που τον φαντάζονταν οι υποστηρικτές του. Πάντα η αγορά αγροτικών προϊόντων δέχονταν παρεμβάσεις και ρυθμίζονταν έντονα από τις Βρυξέλλες, τον τελευταίο καιρό για «πράσινους» λόγους.
Αυτό που προκάλεσε τις κινητοποιήσεις των Γερμανών αγροτών ήταν το τέλος των επιδοτήσεων στο ντίζελ. Μαζί τους έχουν προστεθεί σιδηροδρομικοί και οδηγοί φορτηγών, προκαλώντας ολική κατάρρευση των συγκοινωνιών.
Το κύριο σύνθημα είναι «Zu viel ist zu viel» («Φτάνει πια») και ξεκίνησε στις 18 Δεκεμβρίου, όταν περισσότερα από 1.500 τρακτέρ απέκλεισαν την κυκλοφορία στους δρόμους του Βερολίνου. Από τότε, εκατοντάδες γεωργικά μηχανήματα κυκλοφορούν σε πολλές άλλες γερμανικές πόλεις.
Είναι η εφαρμογή της Ατζέντα του 2030 που προκαλεί τις αντιδράσεις, ενώ το ίδιο έχει συμβεί και σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, όπου τον Σεπτέμβριο η κυβέρνηση έκοψε τις επιδοτήσεις του πετρελαίου κίνησης με «πράσινα» προσχήματα. Όμως τα γεωργικά μηχανήματα που λειτουργούν με ηλεκτροκινητήρες δεν έχουν κατασκευαστεί ακόμα…
Στη Γερμανία, η κυβέρνηση ήταν πιο σαφής: το τέλος των επιδοτήσεων επιβλήθηκε για ξεκάθαρα δημοσιονομικούς λόγους. Η κυβέρνηση κάλυπτε το δημόσιο έλλειμμα με δάνεια και τον Νοέμβριο τα δικαστήρια την ανάγκασαν να βάλει τέλος στη «δημιουργική λογιστική».
Ο καγκελάριος Σολτς σκόπευε να ανακατανείμει μέρος του αχρησιμοποίητου προϋπολογισμού το 2022 (60 δισεκατομμύρια ευρώ), που προορίζεται να πληρώσει για τους περιορισμούς της πανδημίας, σε ειδικό ταμείο για την ενεργειακή μετάβαση. Το γερμανικό Ανώτατο Δικαστήριο το απέτρεψε. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας δεν μπορεί να υπερβαίνει το 0,35% του ΑΕΠ. Η μαζική έλλειψη των πιστώσεων, αποδείχτηκε ένας εφιάλτης, με αποτέλεσμα μαζικές διαδηλώσεις.
Όμως οι διαμαρτυρίες δεν περιορίζονται στον αγροτικό κόσμο. Στις διαδηλώσεις συμμετείχαν και σιδηροδρομικοί και οδηγοί φορτηγών. Παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις του Σολτς όταν ήταν υποψήφιος να μην αυξήσει τον ΦΠΑ, οι συντελεστές στα τρόφιμα αυξήθηκαν από 7% σε 19% από την αρχή του έτους, μειώνοντας δραστικά τους πραγματικούς μισθούς των εργαζομένων.
Πριν από τρία χρόνια, η προηγούμενη κυβέρνηση μείωσε τον ΦΠΑ για να αποτρέψει τη χρεοκοπία των εστιατορίων κατά τη διάρκεια του lockdown, αλλά ο λογαριασμός θα έφτανε, αργά ή γρήγορα.
Οι αγροτικές διαμαρτυρίες δεν περιορίζονται όμως στη Γερμανία, αλλά επεκτείνονται και σε άλλες χώρες, με κυριότερη την Ολλανδία.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Η προσπάθεια της ολλανδικής κυβέρνησης το 2023 να μειώσει τα κοπάδια των ζώων, έχει προκαλέσει μια αγροτική εξέγερση που, με τη σειρά της, έχει εξαπολύσει ένα τεράστιο και ετερογενές κίνημα διαμαρτυρίας, που οδηγείται από οικονομικές πολιτικές ακραίας εκμετάλλευσης και περικοπών στα κοινωνικά δικαιώματα.
Οι κινητοποιήσεις αντιτίθενται στις πράσινες πολιτικές. Το έναυσμα ήταν μια απόφαση που εκδόθηκε το 2019 από το Ανώτατο Δικαστήριο, σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση δεν είχε συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις για προστασία 163 φυσικών περιοχών από εκπομπές αζώτου από κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Η απόφαση οδήγησε την κυβέρνηση να επιβάλει όριο ταχύτητας 100 χιλιομέτρων την ώρα στους αυτοκινητόδρομους και να περιορίσει την επέκταση των κατασκευών και της αγοράς ακινήτων.
Τον περασμένο αιώνα, ο αριθμός των Ολλανδών εργαζομένων στον αγροτικό τομέα μειώθηκε δραστικά, από 40% κατά τη διάρκεια του B’ Παγκόσμιου Πολέμου, σε μόλις 2% σήμερα. Ωστόσο, κατά την ίδια περίοδο, η Ολλανδία έγινε ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας προϊόντων διατροφής στον κόσμο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η βιομηχανία κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων της, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Μία από τις ολλανδικές οικολογικές οργανώσεις, το Κόμμα των Ζώων, πρότεινε τη μείωση των κοπαδιών των ζώων στο μισό, απαλλοτριώνοντας περίπου 500 με 600 φάρμες που εκπέμπουν άζωτο, ένα χημικό στοιχείο που αρχίζει να δαιμονοποιείται όσο το διοξείδιο του άνθρακα. Η πρόταση ενός μικρού κόμματος έγινε κρατική πολιτική των θεσμικών κομμάτων.
Οι πράσινες ντιρεκτίβες εξαπέλυσαν κύμα διαμαρτυρίας αγροτών, που έκλεισαν δρόμους με τα τρακτέρ τους, κατέλαβαν πλατείες και δημόσια κέντρα και διαμαρτυρήθηκαν σε δημόσιους λειτουργούς. Εργάτες, επισφαλείς εργαζόμενοι, συνταξιούχοι και φοιτητές συμμετείχαν στο κίνημα.
Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία του κινήματος BBB, ένα ετερογενές μπλοκ που σχηματίστηκε ως αποτέλεσμα μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης και μιας πληθώρας θεσμικών πολιτικών κομμάτων, όπως το VVD με επικεφαλής τον Μαρκ Ρούτε, το οποίο βρίσκονταν στην κυβέρνηση από το 2010.
Όπως και άλλες καπιταλιστικές χώρες, από τη δεκαετία του 1980 η κυβέρνηση ενέτεινε την εκμετάλλευση, έκανε το εργατικό δυναμικό επισφαλές, ιδιωτικοποίησε τις δημόσιες υπηρεσίες, εμπορευματοποίησε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και η ανησυχητική έλλειψη κοινωνικής στέγασης συνυπάρχει με την άνοδο των τραπεζών και των επενδυτικών funds.
Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 οδήγησε σε ένα από τα πιο δαπανηρά προγράμματα διάσωσης τραπεζών, ακολουθούμενη από έξι χρόνια λιτότητας που οδήγησε σε εκτεταμένη φτωχοποίηση. Μεταξύ 2020 και 2022, πολλοί εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους και είδαν τους μισθούς τους να πέφτουν.
Η πανδημία δεν μπόρεσε να βάλει τέλος στις διαμαρτυρίες, οι οποίες, μετά τους εγκλεισμούς, αυξήθηκαν ξανά με γοργούς ρυθμούς. Από την περασμένη άνοιξη, οι αγρότες έχουν κρεμάσει χιλιάδες ανεστραμμένες εθνικές σημαίες κατά μήκος των δρόμων και των αυτοκινητοδρόμων, ως σύμβολο δυσαρέσκειας.
Ο πληθωρισμός έχει βυθίσει πολλούς Ολλανδούς εργαζόμενους στη φτώχεια. Τον Μάρτιο 2023, το 19,19% του εκλογικού σώματος, περίπου 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι, προσήλθαν να ψηφίσουν για το BBB στις περιφερειακές εκλογές, αναδεικνύοντας το σε πρώτη δύναμη. Το Κόμμα των Ζώων έλαβε 4.83%.
Στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου 2023, το ΒΒΒ πήρε 4,65% και το Κόμμα των Ζώων 2,25%.
Οι παράγοντες του πολιτικού κατεστημένου, έλεγαν ότι το BBB είναι ένα λαϊκίστικο κόμμα, ή ίσως και χειρότερο. Οι ίδιοι απαξίωναν και τα Κίτρινα Γιλέκα. Όλα αυτά είναι συνέπεια της μυωπίας όσων δεν δέχονται ότι από τις στάχτες των κατεστημένων κομμάτων, που είναι προσκολλημένα σε ξεπερασμένες αντιλήψεις, αναδύονται νέα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα.
