Στη Μέση Ανατολή χτυπάει ο κώδωνας του κινδύνου. Σε αυτό το σημείωμα θα κάνω μια προσπάθεια να εξηγήσω, πρώτα, γιατί συμβαίνει αυτό, και δεύτερον, πώς μπορεί να μοιάζει ένας πόλεμος.
Στη Μέση Ανατολή χτυπούν οι κώδωνες του κινδύνου. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό, όλοι τους σημαντικοί και όλοι μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους και να γεννήσουν τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει γνωρίσει η περιοχή εδώ και δεκαετίες. Το πρώτο είναι ο επικείμενος θάνατος του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, με το ψευδώνυμο Αμπού Μαζέν. Τώρα, 88 ετών, η διακυβέρνησή του ξεκίνησε το 2005 όταν ανέλαβε από τον Γιασέρ Αραφάτ. Σε αντίθεση με τον Αραφάτ, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του ως αρχηγός τρομοκρατικής οργάνωσης, ο Αμπού Μαζέν ήταν και παραμένει κυρίως πολιτικός και διπλωμάτης. Με αυτή την ιδιότητα βοήθησε στη διαπραγμάτευση των Συμφωνιών του Όσλο του 1995 μεταξύ του Ισραήλ και του Παλαιστινιακού Απελευθερωτικού Κινήματος. Εν μέρει για αυτόν τον λόγο, εν μέρει επειδή αντιτάχθηκε στην ένοπλη εξέγερση του λαού του (τη λεγόμενη Δεύτερη Ιντιφάντα του 2000-2003) ορισμένοι Ισραηλινοί τον έβλεπαν ως πιο ευέλικτο εταίρο από τον προκάτοχό του.
Δεν λειτούργησε έτσι. Είτε λόγω δικής του ευθύνης, είτε του Ισραήλ, είτε και των δύο, όλα τα δεκαοκτώ χρόνια της θητείας του ο Αμπού Μαζέν δεν κατάφερε να προχωρήσει ούτε ένα βήμα πιο κοντά σε μια ειρηνευτική διευθέτηση. Το Ισραήλ από την πλευρά του δεν σταμάτησε ποτέ να χτίζει νέους οικισμούς και το κάνει ξανά αυτή τη στιγμή. Ως αποτέλεσμα, η παλαιστινιακή τρομοκρατία και τα ισραηλινά αντίποινα ιδιαίτερα στη Δυτική Όχθη ενισχύονται για άλλη μια φορά, με σχεδόν καθημερινές ειδήσεις για νεκρούς και τραυματίες.
Ούτε η Δυτική Όχθη είναι η μόνη περιοχή όπου Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι συνεχίζουν να συγκρούονται. Έχουν περάσει μόλις λίγες εβδομάδες από τον θάνατο, σε μια ισραηλινή φυλακή και ως αποτέλεσμα απεργίας πείνας, ενός εξέχοντος Παλαιστίνιου τρομοκράτη. Ο θάνατός του έκανε την τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμική Τζιχάντ στη Γάζα να εκτοξεύσει τουλάχιστον χίλιες ρουκέτες στο Ισραήλ, οδηγώντας σε ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές, οδηγώντας σε περισσότερους πυραύλους και ούτω καθεξής με τον κύκλο που, τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια, γίνεται πολύ οικείος. Ευτυχώς η Χεζμπολάχ, μια άλλη ισλαμική οργάνωση της οποίας η βάση είναι ο Λίβανος, δεν παρενέβη. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι, εάν επαναληφθούν οι εχθροπραξίες στη Γάζα και γύρω από αυτήν, δεν θα ακολουθήσει τις απειλές του ηγέτη της να κάνει ακριβώς αυτό. Σίγουρα έχει τις δυνατότητες και τα σχέδια. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια απόφαση.
Οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ είναι από τις πιο ισχυρές στον κόσμο. Ειδικότερα, η αντιαεροπορική, αντιπυραυλική και αντιαεροπορική άμυνά του δεν έχει ταίρι πουθενά αλλού. Μπορεί να πάρει χρόνο και θα υπάρξουν θύματα. Ωστόσο, εκτός αν κάτι πάει πολύ, πολύ στραβά, το Ισραήλ θα πρέπει να είναι σε θέση να φιμώσει όχι μόνο την Ισλαμική Τζιχάντ και τη Χεζμπολάχ, αλλά και μια άλλη τρομοκρατική οργάνωση που δρα στη Γάζα, δηλαδή τη Χαμάς. Αν όχι τελείως και για πάντα, τότε ούτως ή άλλως εν μέρει και για αρκετό καιρό ακόμη.
Ωστόσο, δύο παράγοντες απειλούν να ανατρέψουν αυτόν τον ωραίο υπολογισμό. Το πρώτο είναι η πιθανότητα, καθώς κλιμακώνονται οι εχθροπραξίες, το Βασίλειο της Ιορδανίας να συρθεί στη μάχη όπως έκανε κατά τον Αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948 όσο και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1967. Με τους Παλαιστίνιους να αποτελούν τώρα ένα πολύ μεγάλο –πόσο μεγάλο δεν γνωρίζει κανείς, ίσως ούτε και οι ίδιοι οι Ιορδανοί– ποσοστό του πληθυσμού του βασιλείου, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Χασεμιτικός Οίκος να μην μπορεί να παραμείνει στο περιθώριο. Είτε μπαίνει στον αγώνα, είτε κινδυνεύει να ανατραπεί. Κανείς δεν το ξέρει καλύτερα από τους ίδιους τους Χασεμίτες. Από τον βασιλιά και κάτω, ορισμένοι από αυτούς αγόρασαν περιουσία στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων και ακινήτων και μετοχών. Επί του παρόντος, η Ιορδανία είναι μια όαση σταθερότητας και όχι σε πόλεμο με κανέναν από τους γείτονές της. Ωστόσο, εάν το καθεστώς πέσει και αφήσει πίσω του ένα αποτυχημένο κράτος, είναι πιθανό ότι τρομοκράτες από όλη τη Μέση Ανατολή θα συρρεύσουν για να εγκατασταθούν εκεί, πυροδοτώντας την πυριτιδαποθήκη.
Η άλλη πιθανότητα είναι ακόμα πιο δυσοίωνη. Με τα χρόνια το Ιράν βοηθά διάφορες τρομοκρατικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής, παρέχοντάς τους χρήματα, όπλα, υλικοτεχνική υποστήριξη, εκπαίδευση και πολλά άλλα. Σε απάντηση, το Ισραήλ χρησιμοποιεί την αντιαεροπορική του άμυνα για να καταρρίψει ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και την αεροπορία του, για να χτυπήσει ιρανικούς στόχους στη Συρία. Από τη μια, το Ιράν δεν διαθέτει ορισμένα από τα στοιχεία που συνθέτουν μια σύγχρονη αεροπορία, συμπεριλαμβανομένων των πολύ σημαντικών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Από την άλλη πλευρά, έχει τους βαλλιστικούς πυραύλους και τα drones που χρειάζεται για να φτάσει και να χτυπήσει οποιονδήποτε ισραηλινό στόχο. Τώρα το Ιράν είναι μια μεγάλη χώρα με 1.648.195 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης και πληθυσμό σχεδόν 87 εκατομμύρια. Η ήττα του, έστω και μόνο στο βαθμό που θα το κάνει να σταματήσει τις εχθροπραξίες προσωρινά, θα απαιτήσει περισσότερα από μερικές ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές, όσο καλά σχεδιασμένες, όσο ακριβείς και όσο καλά εκτελεσμένες να είναι.
Για να ανακεφαλαιώσουμε, στη Μέση Ανατολή η ησυχία, όσο υπάρχει, κρέμεται από μια κλωστή. Το Ισραήλ, η κατεχόμενη Δυτική Όχθη, η μη κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας, ο Λίβανος, η Συρία, η Ιορδανία και το Ιράν βρίσκονται όλα σε άμεσο κίνδυνο πολέμου. Όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά, τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτώσεις, πόλεμος μπορεί να συνδυαστεί με αγώνες ενάντια σε κάθε είδους τρομοκρατικές οργανώσεις. Όπως δείχνει η ιστορία, οι πόλεμοι του δεύτερου είδους είναι ιδιαίτερα πιθανό να διαρκέσουν χρόνια και να τελειώσουν, στο βαθμό που το κάνουν ποτέ, σε χάος. Όλα αυτά, πριν καν σκεφτούμε τον ρόλο των πυρηνικών όπλων, τόσο αυτά που μπορεί να αναπτύξει το Ιράν όσο και αυτά που έχει ήδη το Ισραήλ.
