Ιδεολογικές και πολιτισμικές αλλαγές στην ΚίναΦίλιππος Αδαμίδης

Μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία, η αντιπαράθεση Κίνας-Δύσης οξύνεται ολοένα και περισσότερο, όχι μόνο στον οικονομικό και πολιτικό τομέα. Στην κινεζική κοινωνία συμβαίνουν γεγονότα που τείνουν να αλλάξουν ριζικά την εθνική ταυτότητα των Κινέζων και τη στάση τους απέναντι στη Δύση.

Παρακολουθώντας τα γεγονότα του τρέχοντος έτους, είναι δύσκολο να μην παρατηρηθεί, ότι ο μονοπολικός κόσμος φαίνεται να αμφισβητείται σοβαρά και ότι μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων μπορεί να αναδυθεί. Και αν η Ρωσία, που αναζητούσε συμβιβασμούς για μεγάλο χρονικό διάστημα, κυρίως στη δεκαετία του 1990, αναγκάστηκε ωστόσο να εισέλθει σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, η κινεζική ηγεσία εξακολουθεί να προσπαθεί να βρει έναν ειρηνικό τρόπο για να λύσει όλα τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί στις σχέσεις με τη συλλογική Δύση. Αλλά αυτό ισχύει μόνο σε διπλωματικό επίπεδο. Αν κρίνουμε όμως, από τη διάθεση στην κοινωνία, στη χώρα διαμορφώνονται διεργασίες που ενδέχεται να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο η Κίνα θα οικοδομήσει σχέσεις με τη Δύση, στο άμεσο μέλλον.

Οι εντάσεις με τις ΗΠΑ, ως κύρια δυτική δύναμη, έγιναν ορατές ήδη από το 2018, όταν η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε κυρώσεις στον τεχνολογικό κολοσσό Huawei. Στη συνέχεια, οι ενέργειες του Αμερικανού προέδρου προκάλεσαν ένα κύμα αγανάκτησης, το οποίο οδήγησε στην άνοδο του πατριωτισμού και στην ενότητα της κινεζικής κοινωνίας, σε πρωτοφανή επίπεδα τα τελευταία σαράντα χρόνια.

Τα πράγματα έφτασαν στο σημείο που ο κόσμος άρχισε να αποκαλεί αστειευόμενος τον πρόεδρο των ΗΠΑ «Τραμπ ο Ενοποιητής της Κίνας», αναφερόμενος στις ενέργειές του που ανάγκασαν όλους τους πολίτες της χώρας να ενωθούν. Στη συνέχεια, όμως, η πατριωτική ζέση μετατράπηκε σε μια φουσκωμένη ρητορική, η οποία, μετά από πρόταση των μέσων ενημέρωσης, επηρέασε τους απλούς πολίτες σε τέτοιο βαθμό, που τον Ιανουάριο του 2021, η ηλεκτρονική έκδοση της κεντρικής εφημερίδας «Λαϊκή Ημερησία» του Πεκίνου, χρειάστηκε να ασκήσει κριτική στον «πομπώδη και αλαζονικό τρόπος γραφής» πολλών διαδικτυακών δημοσιεύσεων. Ο άκρατος ενθουσιασμός εξαφανίστηκε και έδωσε τη θέση του στον παραδοσιακό πραγματισμό και στην επανεξέταση της ιστορίας των σχέσεων της Κίνας με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Η ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ

Κάποιοι διανοούμενοι θεωρούν ότι το αποικιακό και ημι-αποικιακό παρελθόν της Κίνας αντικατοπτρίζεται στον τρόπο που ονομάζονται στα κινεζικά, ορισμένες δυτικές χώρες στη σύγχρονη εποχή. Θεωρούν ότι, «κάποτε οι Κινέζοι τα παράτησαν, υποχώρησαν υπό την πίεση της Δύσης και συνειδητά ή ασυνείδητα άρχισαν να εξυψώνουν τους υπερπόντιους καταπιεστές» και επέλεξαν σημασιολογικά θετικούς χαρακτήρες για τα ονόματα των χωρών-κατακτητών.

Για παράδειγμα, τα δύο ιερογλυφικά που χρησιμοποιούνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες μεταφράζονται ως «Όμορφη Πολιτεία», Αγγλία – «Εξαιρετικό Κράτος», Γαλλία – «Κράτος Δικαίου», Γερμανία – «Κράτος της αρετής». Τα ονόματα ορισμένων ευρωπαϊκών δυνάμεων και των Ηνωμένων Πολιτειών, που κάποτε υπέταξαν την εξαθλιωμένη αυτοκρατορική Κίνα, αποτυπώθηκαν στο μυαλό των Κινέζων.

Σύμφωνα με τους υποστηρικτές αυτής της άποψης, η Αγγλία, που επέβαλε το εμπόριο οπίου στην Κίνα, ονομαζόταν «Εξαιρετική», αλλά θα έπρεπε να ονομάζεται «Όπιο». Η ενάρετη Γερμανία θα έπρεπε να μετονομαστεί σε «Χώρα των Μαχαιριών», με βάση τα εγκλήματα που διέπραξε ο Χίτλερ. Είναι απαραίτητο να απορριφθεί η λανθασμένα αποδοθείσα «νομιμότητα» του γαλλικού κράτους, που μέχρι πρόσφατα συμμετείχε στους βομβαρδισμούς της Λιβύης, του Ιράκ και της Γιουγκοσλαβίας.

Η αμερικανική πολιτεία, χτισμένη σε εδάφη που έχουν καταληφθεί από τον αυτόχθονα πληθυσμό, θα ήταν επίσης ωραίο να γράφονταν διαφορετικά, υποστηρίζει αυτή η ομάδα διανοουμένων, η οποία αμφισβητεί την «ομορφιά» της αμερικανικής ιστορίας και τις αρετές όλης της Δύσης. Όλα αυτά πρέπει να τα ακολουθήσει μια επαναξιολόγηση από τους Κινέζους ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού.

Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

Από τα μέσα του 19ου αιώνα, με την ήττα στους Πολέμους του Οπίου, η Κίνα βρέθηκε υπό πολιτική, οικονομική και, κατά συνέπεια, πολιτιστική εξάρτηση από τη Δύση. Η δημιουργία της Λαϊκής Κίνας το 1949, έδωσε τη δυνατότητα στη χάραξη μιας αυτόνομης πολιτικής, ως ηγέτης του κινήματος των χωρών του Τρίτου Κόσμου. Οι παγκόσμιες αλλαγές στον παγκόσμιο πολιτικό χάρτη στα τέλη του 20ού αιώνα, διεύρυνε τους οικονομικούς δεσμούς της Κίνας με τη Δύση, αλλά την ανάγκασαν και πάλι να ελίσσεται πολιτικά. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την αυξημένη κινητικότητα του πληθυσμού και την έλευση του Διαδικτύου στις αρχές αυτού του αιώνα, αύξησαν τη δυτική επιρροή στον πολιτισμό της Κίνας, η οποία, όπως φαίνεται, πρόσφατα άρχισε να προκαλεί ανοιχτή ανησυχία σε κύκλους διανοούμενων και πατριωτών. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι στην Κίνα υπάρχει μια επαναξιολόγηση των αξιών και μια κάθαρση της εθνικής κουλτούρας από ξένες επιρροές.

Στα τέλη Μαΐου, εμφανίστηκαν δημοσιεύσεις στο κινεζικό διαδίκτυο σχετικά με εκπαιδευτικό υλικό που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Λαϊκή Εκπαίδευση το 2013 και επανεκδόθηκε πολλές φορές τα επόμενα χρόνια. Τα εγχειρίδια, τα οποία χρησιμοποιούν οι Κινέζοι μαθητές για σχεδόν 10 χρόνια, αποδεικνύεται ότι περιέχουν πολλά «ιδεολογικά σαμποτάζ», με λίγα λόγια: τα παιδιά με ασιατική εμφάνιση στις εικόνες των σχολικών βιβλίων έχουν σαφή σημάδια συνδρόμου Down, ενώ τα ξανθά παιδιά είναι χαρούμενα, υγιή, ντυμένα όμορφα και προσεγμένα. Στα κείμενα των σχολικών βιβλίων, τα καλά παιδιά έχουν ξένα ονόματα και τα κακά παιδιά έχουν κινεζικά ονόματα. Ηρωικές πράξεις διαπράττονται σε ιστορίες που διαδραματίζονται στη Δύση και όλα τα άσχημα, έχουν σαφείς αναφορές στην Κίνα. Σύμφωνα με πολλούς, το σκάνδαλο των «κακόβουλων σχολικών βιβλίων» είναι μια εκδήλωση μιας οξείας μάχης μεταξύ των αντιμαχόμενων δυνάμεων στην ίδια την Κίνα και ξένων δυνάμεων που ενδιαφέρονται για μια αλλαγή εξουσίας στη χώρα.

Μετά από έρευνα, τα σχολικά βιβλία σίγουρα θα αντικατασταθούν, αλλά είναι ακόμα δύσκολο να εκτιμηθεί εάν οι προτάσεις για μετονομασία ορισμένων δυτικών χωρών που υποβάλλονται από Κινέζους διανοούμενους, έχουν μέλλον.

Αλλά η συζήτηση για τη μετονομασία και το σκάνδαλο με τα εγχειρίδια της κινεζικής γλώσσας αντικατοπτρίζουν ορισμένες διαθέσεις και επομένως, δημιουργούν πάθη σε ένα μέρος της κινεζικής κοινωνίας. Παρακολουθώντας τις έντονες συζητήσεις στο διαδίκτυο, μπορεί κάποιος να μιλήσει για την έναρξη της κάθαρσης των Κινέζων από την πολιτιστική επιρροή της Δύσης, καθώς και για την ανάδειξη μιας νέας εθνικής ταυτότητας. Η Κίνα είναι απαλλαγμένη από την εξωτερική πολιτική και πολιτιστική επιρροή.

Φαίνεται ότι με την έναρξη των γεγονότων στην Ουκρανία και τα πρόσφατα γεγονότα στο Στενό της Ταιβάν, η εμπιστοσύνη της Κίνας στην ανάγκη να ακολουθήσει μια πολιτιστική και εκπαιδευτική πολιτική ανεξάρτητη από τις δυτικές τάσεις, θα έχει μόνιμα αυξητική πορεία.