Εξελίξεις στο ΓιβραλτάρΦίλιππος Αδαμίδης

Οι αντιφάσεις γίνονται πιο έντονες και στις δύο πλευρές του στενού του Γιβραλτάρ, όπου υπάρχει ένας μεγάλος κατάλογος τριβών που οδηγεί σε αδιέξοδο πολλές χώρες, ιδιαίτερα την Αλγερία, το Μαρόκο και την Ισπανία.

Δεν αφορούν όλα τη μετανάστευση. Το 1994, η Αλγερία και το Μαρόκο έκλεισαν τα χερσαία σύνορά τους, το 2021 διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις και έκλεισαν τον εναέριο χώρο τους, ενώ στη σύγκρουση της Αλγερίας με το Μάλι, το Μαρόκο τάσσεται με το Μάλι.

Το Μαρόκο ανακοίνωσε πρόσφατα την πρόθεσή του να αποκτήσει 24 μαχητικά F-16 Block 70/72 από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτά τα αεροσκάφη, εξοπλισμένα με το αμυντικό σύστημα Viper Shield, αντιπροσωπεύουν μια σημαντική τεχνολογική πρόοδο για τη μαροκινή Πολεμική Αεροπορία.

Ο εκσυγχρονισμός της μαροκινής αεροπορίας έχει προκαλέσει ανησυχίες στην κυβέρνηση συνασπισμού στη Μαδρίτη, η οποία παρήγγειλε αμέσως 45 νέα μαχητικά Eurofighter Tranche 4, από την Airbus.

Αυτή η κλιμάκωση στην απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών επαναπροσδιορίζει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή. Η Ισπανία φαίνεται να φοβάται ότι η άφιξη των μαροκινών F-16 θα διαταράξει την αεροπορική της υπεροχή στα στενά του Γιβραλτάρ και στη Δυτική Μεσόγειο.

Οι δύο τύποι αεροσκαφών που επέλεξαν το Μαρόκο και η Ισπανία αντιπροσωπεύουν κάποιους από τους καλύτερους, όσον αφορά τη στρατιωτική αεροναυτική τεχνολογία. Το F-16 Block 70/72 είναι εξοπλισμένο με το ραντάρ AN/APG-83, ένα υπερσύγχρονο σύστημα Active Electronically Scanned Array. Παρέχει προηγμένες δυνατότητες ανίχνευσης και παρακολούθησης, ζωτικής σημασίας για αποστολές μάχης αέρος-αέρος και επίθεσης εδάφους.

Ούτε το Eurofighter Tranche 4 είναι αδύναμο. Εξοπλισμένο με δύο κινητήρες Eurojet EJ200 και το ραντάρ ESCAN MK1 AESA, προσφέρει ανώτερη απόδοση σε πολλούς τομείς. Έχει ένα ορισμένο πλεονέκτημα σε μια άμεση αντιπαράθεση, χάρη στην προηγμένη τεχνολογία και τις δυνατότητες ευελιξίας του.

Ωστόσο, η επιλογή του F-16 από το Μαρόκο θα μπορούσε να εξηγηθεί και με οικονομικούς όρους. Η αγορά και η συντήρηση αυτών των αμερικανικών αεροσκαφών θα ήταν λιγότερο δαπανηρή από αυτά του Eurofighter, παράγοντας που είναι σημαντικός για το Μαρόκο.

Και για τις δύο χώρες, η απόκτηση των νέων μαχητικών ξεπερνά το απλό πλαίσιο του στρατιωτικού εκσυγχρονισμού. Η μία πλευρά του Στενού του Γιβραλτάρ παρακολουθεί την άλλη, γεγονός που αντανακλά τα στρατηγικά και πολιτικά ζητήματα που διέπουν τις ισπανομαροκινές σχέσεις, που δεν αφορούν μόνο τη μετανάστευση, ή τη διαμάχη για τη Θέουτα και τη Μελίγια.

Για την Ισπανία, ο εκσυγχρονισμός του εναέριου στόλου της εξυπηρετεί έναν διπλό σκοπό: να διατηρήσει την τεχνολογική υπεροχή της έναντι των νότιων γειτόνων της και να αναβαθμίσει το status της στο ΝΑΤΟ. Η Μαδρίτη θέλει να διατηρήσει τον ρόλο της ως φύλακας της νότιας πλευράς της Ευρώπης, ενώ αυτοτοποθετείται ως βασικός παράγοντας στην περιοχή.

Για το Μαρόκο, η απόκτηση του F-16 αποτελεί επίσης μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την αντιμετώπιση τόσο της Ισπανίας όσο και της Αλγερίας. Το Ραμπάτ επιδιώκει να εδραιωθεί ως η τρίτη περιφερειακή δύναμη, ικανή να προβάλει την ισχύ της πέρα από τα σύνορά της. Αυτή η φιλοδοξία συμβαδίζει με τις διπλωματικές προσπάθειες για την ενίσχυση της επιρροής της στην Αφρική και τον αραβικό κόσμο, με τη βοήθεια του Ισραήλ.