Στις 4 Φεβρουαρίου ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν παραχώρησε συνέντευξη στο Europe Center του αμερικανικού think tank, Atlantic Council [1].
Τα τελευταία χρόνια, ο EM είχε διαφοροποιηθεί μέσα στην Ευρώπη για την κατεύθυνση που θα έπρεπε να πάρει η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Αν η ΕΕ ήθελε να αποκτήσει έναν κοινό προσανατολισμό, τότε αυτός θα έπρεπε να συγκροτούνταν στους εξής άξονες: επεμβατικότητα (κυρίως στην Αφρική), αναμόρφωση του ΝΑΤΟ, κριτική στις υπάρχουσες διατλαντικές σχέσεις, φορολόγηση των αμερικανικών big tech κλπ.
Ωστόσο, η εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία, ώθησε τον EM να προσαρμόσει τις θέσεις του. Ο Ντόναλντ Τραμπ θεωρούσε το ΝΑΤΟ σαν ένα κόστος για τις ΗΠΑ και έθετε στους συμμάχους του το δίλλημα, ή θα δαπανήσετε περισσότερα, ή οι ΗΠΑ θα αποσύρουν τα στρατεύματά τους, όπως έγινε στην περίπτωση της Γερμανίας. Όμως, ο Τζο Μπάιντεν και ο νέος υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, επανάφεραν τη Συμμαχία στην κεντρική της θέση. Αυτό σημαίνει επαναφορά της πολυμέρειας ως κύριας λογικής στις διατλαντικές σχέσεις, ή όπως είχε τονίσει ο Τζο Μπάιντεν: «Η Αμερική επέστρεψε. Η διπλωματία επανέρχεται στο κέντρο της εξωτερικής πολιτικής» [2].
Ο EM αντιλήφθηκε έγκαιρα την αλλαγή και επανατοποθέτησε τον εαυτό του ως προνομιακό συνομιλητή από την ευρωπαϊκή πλευρά. Αυτή η επανατοποθέτηση τον έφερε πιο κοντά στη γραμμή του Βερολίνου, γεγονός που ανιχνεύεται στη δήλωσή του, ότι η βασική προτεραιότητα για τις σχέσεις με τη νέα αμερικανική προεδρία και τη συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, είναι «η δημιουργία μίας πολυμέρειας βασισμένης σε απτά αποτελέσματα».
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ
Ο ΕM εξακολουθεί να θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή κυριαρχία αποτελεί θετική εξέλιξη για τις διατλαντικές σχέσεις και υπογραμμίζει την ανάγκη να μπορεί η Ευρώπη να αντιμετωπίζει τις κρίσεις που εκδηλώνονται στον περίγυρό της, χωρίς να τις αναθέτει σε άλλους, μία εξέλιξη που είναι πλήρως συμβατή με το ΝΑΤΟ. Περιγράφοντας τα χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας, ο πρόεδρος της Γαλλίας επιδίωξε να καθησυχάσει τους φόβους κάποιων κύκλων στις ΗΠΑ και στην ΕΕ, ότι πίσω από αυτό το αίτημα κρύβεται μία τάση παγώματος των διατλαντικών σχέσεων. Διευκρίνησε ότι στρατηγική αυτονομία σημαίνει πριν από όλα, ότι οι Ευρωπαίοι επενδύουν περισσότερα για τους ίδιους ─δηλαδή μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες, που αποτελεί μόνιμη απαίτηση της Ουάσιγκτον─ βιομηχανική συνεργασία στον αμυντικό τομέα και κοινές στρατιωτικές επεμβάσεις, κατά τα πρότυπα της συγκρότησης της μονάδας ειδικών δυνάμεων, Τακούμπα.
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΝΑ ΚΑΙ ΤΗ ΡΩΣΙΑ
Ο ΕΜ επανέλαβε τη θέση της ΕΕ ότι η Κίνα αποτελεί έναν «εταίρο, ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο». Παράλληλα, εξήγησε ότι θεωρεί αντιπαραγωγική τη διαμόρφωση ενός ενιαίου μετώπου ενάντια στο Πεκίνο, το οποίο θα ωθούσε τους Κινέζους να μην δείχνουν ένα πνεύμα συνεργασίας, αυτή την περίοδο που το χρειάζεται η ΕΕ, μία θέση που ασπάζονται πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες. Αλλά διευκρίνισε ότι, θα ήταν λάθος για την ΕΕ να κρατήσει ίσες αποστάσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Επιπρόσθετα, υπερασπίστηκε την πρόσφατη εμπορική συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Κίνας, αναφέροντας ότι για πρώτη φορά η Κίνα υποχρεώθηκε να αποδεχτεί τις ρυθμίσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.
Απαρίθμησε επίσης τις τέσσερις προτεραιότητες της στρατηγικής για την Κίνα: συνεργασία με την Κίνα για την κλιματική αλλαγή, συνεργασία με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την επίτευξη συγκλίσεων, ενίσχυση της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων και του δίκαιου εμπορίου και απάντηση στις παραβιάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που προέρχονται από την Κίνα.
Σε ότι αφορά το 5G ο ΕΜ επανέλαβε τη θέση για την αναγκαιότητα της μη-εξάρτησης 100% από κινεζικές λύσεις, γεγονός που μεταφράζεται για τη Γαλλία σε αποφυγή χρησιμοποίησης κινεζικής τεχνολογίας για το 5G σε στρατηγικούς τομείς της χώρας. Πρόσθεσε όμως ότι δεν συμφωνεί και με την 100% εξάρτηση από αμερικανικές αποφάσεις για το θέμα.
Σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, ο ΕΜ επανέλαβε τη θέση του για την αναγκαιότητα ενός διαρκούς διαλόγου με τη Μόσχα, ο οποίος συμβάλλει θετικά στη διατήρηση της ασφάλειας, ασχέτως αν κάποιοι ομόλογοί του προσπαθούν να απομονώσουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σε ό,τι αφορά το Ιράν, δήλωσε ότι είναι ευχαριστημένος από τη βούληση του νέου Αμερικανού προέδρου να διαπραγματευτεί με την Τεχεράνη. Πρόσθεσε ότι ο ίδιος θα προσπαθήσει να γίνει ένας έντιμος διαμεσολαβητής μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ επισήμανε ότι το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία θα συμμετέχουν, ενώ το θέμα των βαλλιστικών πυραύλων θα τεθεί στο τραπέζι, γεγονός που σημαίνει ότι η JCPOA του 2015 θα πρέπει να αναθεωρηθεί.
Συμπερασματικά, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο ΕΜ παρουσιάζει μία συνέχεια στην πολιτική του γραμμή, αν και εμφανίζονται κάποιες προσαρμογές στην τρέχουσα συγκυρία. Δεν είναι τυχαίο ότι στη θέση που προβάλλει για τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, αρχίζει να εμφανίζεται μια προσέγγιση με το Βερολίνο. Υποστηρίζοντας μία δικαιότερη κατανομή οικονομικών βαρών και εξισορροπώντας την αμερικανική βαρύτητα μέσα στη Συμμαχία, διαμορφώνει μία θέση που βρίσκεται κοντά σε αυτήν που διατυπώνει η Άνγκελα Μέρκελ στις τελευταίες ομιλίες της.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
