Πρωτόκολλα και τελετουργίεςΜανώλης Μουράτογλου

Τα πρωτόκολλα ασφαλείας αποτελούν ένα οργανικό μέρος των πρακτικών των εργαζόμενων στο χώρο της υγείας. Η χρησιμοποίηση αυτών των πρωτοκόλλων διευκολύνει την υλοποίηση δυσάρεστων και «βρώμικων» στόχων και διαμορφώνει ένα όριο μεταξύ του ατόμου καθαυτού και του ατόμου ως εργαζόμενου στο χώρο της υγείας. Ταυτόχρονα, επιτρέπει την υπέρβαση των ορίων μεταξύ καθαρότητας και κινδύνου μετατρέποντας τα πρωτόκολλα σε τελετουργίες.

Η τοποθέτηση και αφαίρεση ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού, αποτελεί μία καθημερινή ρουτίνα. Την εποχή της πανδημίας, αυτή η ρουτίνα έχει απορροφηθεί από τις αναγκαιότητες της συγκυρίας και το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Η έννοια του κινδύνου προσωποποιείται στον κορωνοϊό και οι εργαζόμενοι στην υγεία ανακαλύπτουν ότι τα καθημερινά τους πρωτόκολλα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας. Πρόκειται για τους ήρωες της κοινωνίας, σε αυτή τη συγκυρία.

Οι εμψυχωτικές δράσεις που αναλαμβάνονται σε διάφορες χώρες για να ευχαριστήσουν τους εργαζόμενους στο χώρο της υγείας, είναι ενδεικτικές των συναισθημάτων της πλειοψηφίας της κοινής γνώμης.

Εκτός όμως από το αφήγημα του ήρωα, υπάρχει και το αντίθετο. Αυτό του φόβου, του κινδύνου και της μόλυνσης. Οι εργαζόμενοι στην υγεία, αντί να εκπροσωπούν τη σωτηρία, θεωρούνται ακάθαρτοι, μολυσμένοι και πιθανές πηγές μετάδοσης της πανδημίας. Υπάρχουν ειδήσεις από πολλές χώρες για λεκτικές και μη επιθέσεις σε εργαζόμενους, καθώς και για άρνηση παροχής φαγητού ή υπηρεσιών. Πρόκειται για συμπεριφορές που συγκροτούν το αντι-αφήγημα, στο κυρίαρχο αφήγημα.

Οι εργαζόμενοι στην υγεία βρίσκονται στο όριο μεταξύ του κορωνοϊού και της υπόλοιπης κοινωνίας. Μέσα από την τελετουργία της τοποθέτησης και της αφαίρεσης του ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού, συμβολίζουν τους κινδύνους που διατρέχουν όλοι στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής, η οποία έχει αλλάξει κατά πολύ.

Η συναισθηματική ανταπόκριση στους εργαζόμενους του χώρου της υγείας, είτε στη θετική διάστασή της, είτε στο αρνητικό αντι-αφήγημα, είναι ενδεικτική της αντίδρασης στην ευθραυστότητα της κοινωνικής συνοχής και του φόβου της κατάρρευσής της.

Οι εργαζόμενοι στην υγεία, ως οντότητες που λειτουργούν στα όρια της πανδημίας, είναι ταυτόχρονα ευάλωτοι και επικίνδυνοι, επομένως η δράση τους έχει αποκτήσει ένα ιδιαίτερο ηθικό status σε αυτή τη συγκυρία.

Όταν τελειώσει αυτή η πανδημία, η κοινωνία θα εξακολουθήσει να χρειάζεται τα δημόσια συστήματα υγείας και τους εργαζόμενους σε αυτά. Μόνο που τότε, οι τελετουργίες τους θα αποσυρθούν από το προσκήνιο. Μέχρι την επόμενη φορά…

Γιατί πρέπει να θεωρείται βέβαιον ότι θα υπάρξει και επόμενη φορά. Τουλάχιστον αυτό δείχνει η ιστορία των πανδημιών του 21ου αιώνα, καθώς και ο τρόπος που η ανθρώπινη κοινωνία αντιμετωπίζει τη φύση.