Ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε τη διακοπή της χρηματοδότησης του ΠΟΥ από τις ΗΠΑ. Για να δικαιολογήσει αυτή την απόφαση, ισχυρίσθηκε ότι ο ΠΟΥ έχει αποτύχει στην αποστολή του και είναι, εν μέρει, υπεύθυνος για την εξάπλωση της πανδημίας στον πλανήτη, λόγω της στάσης εγγύτητας που κράτησε προς τις κινεζικές αρχές.
Προφανώς, η στάση του ΠΟΥ είναι αμφιλεγόμενη. Στην πρώτη φάση της πανδημίας υιοθέτησε την επικοινωνιακή στρατηγική του Πεκίνου και δεν κήρυξε άμεσο συναγερμό. Αλλά και ο επικεφαλής του ΠΟΥ, δεν διαθέτει ιδιαίτερες περγαμηνές αξιοπιστίας.
Παρόλα αυτά ο ΠΟΥ είναι ο μόνος διεθνής οργανισμός που βρίσκεται επικεφαλής της προσπάθειας αντιμετώπισης της πανδημίας. Την πραγματική αντιμετώπιση όμως την κάνουν τα επιμέρους εθνικά κράτη. Οι δε διαμάχες που υπάρχουν στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας για την αντιμετώπιση της πανδημίας, τις φαρμακευτικές αγωγές κ.λπ., είναι εξαιρετικά έντονες και ο ΠΟΥ δεν φαίνεται να μπορεί να τις επηρεάσει δραστικά.
Η κίνηση Τραμπ αιφνιδίασε και τις υπόλοιπες χώρες, οι οποίες μέχρι τώρα δεν έχουν αντιδράσει, παρά μόνο μέσα από κάποιες δηλώσεις. Δεν υπήρξε όμως, πλήρης αιφνιδιασμός. Πολύ πριν την έναρξη της πανδημίας, Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές είχαν τοποθετηθεί δημόσια υπέρ της περικοπής της χρηματοδότησης του ΠΟΥ. Πρόκειται για μία τάση που κυριαρχεί στο εκλογικό ακροατήριο των Ρεπουμπλικανών, το οποίο είναι στην πλειοψηφία του εχθρικό απέναντι στους διεθνείς οργανισμούς και δεν ενδιαφέρεται για τη διεθνή υπευθυνότητα που πρέπει να δείχνουν οι ΗΠΑ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον Αμερικανό πρόεδρο, έχει επιτεθεί στο πλέγμα των διεθνών οργανισμών. Στην αρχή απέσυρε τις ΗΠΑ από την Ουνέσκο, μετά από τη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή, μετά από τη Συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν και τέλος, δεν διορίζει Αμερικανό εκπρόσωπο στον ΠΟΕ. Όλες αυτές, δεν είναι μόνο επιθετικές κινήσεις απέναντι στις επιμέρους συμφωνίες και θεσμούς, αλλά και στον ίδιο τον ΟΗΕ.
Με τις κινήσεις αυτές, η Ουάσιγκτον δεν αποδυναμώνει μόνο το υπάρχον διεθνές σύστημα, αλλά υπονομεύει και τις όποιες προσπάθειες γίνονται για να δημιουργηθεί ένα νέο πολυμερές διεθνές σύστημα. Το τελευταίο, θα ήταν αδύνατον να λειτουργήσει αν απουσίαζε από αυτό η ισχυρότερη χώρα του κόσμου.
Μπορεί να αλλάξουν τα δεδομένα οι προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου; Αν επανεκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα αλλάξει τίποτα. Αν εκλεγεί ο Τζο Μπάιντεν θα υπάρξουν αλλαγές. Το διεθνές σύστημα δεν πρόκειται να εξοβελιστεί από την οπτική της Ουάσιγκτον, αλλά οι αλλαγές της νέας προεδρίας δεν θα είναι καταλυτικές. Η προεδρία Μπάιντεν δεν θα είναι τόσο ακραία, ωστόσο το θέμα ενός ηπιότερου απομονωτισμού θα είναι η πιθανότερη κατάληξη.
Από την πλευρά του ανταγωνισμού της Chimerica, αναμένεται ότι το Πεκίνο θα σπεύσει να εισέλθει στο κενό που αφήνει η αμερικανική αποχώρηση. Η μέχρι σήμερα συμβολή της Κίνας στον ΠΟΥ ήταν περίπου $40 εκατομμύρια, ενώ η αντίστοιχη αμερικανική έφτανε τα $400 εκατομμύρια. Τέτοιες διαφορές ποσών, μπορούν εύκολα να καλυφθούν από το Πεκίνο, αλλά το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό.
Η αποχώρηση των ΗΠΑ δημιουργεί μία κρίση νομιμοποίησης στους συγκεκριμένους θεσμούς του διεθνούς συστήματος, η οποία δεν μπορεί να καλυφθεί από την ενίσχυση της επιρροής της Κίνας σε αυτούς.
Το διεθνές σύστημα θα αναδιαμορφωθεί κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά τη λήξη της πανδημίας. Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας θα διαμορφώσει νέες ισορροπίες και βασικός παράγοντας θα είναι η στάση της υπόλοιπης Δύσης, αλλά και της Ρωσίας στο νέο διεθνή καταμερισμό που θα δημιουργηθεί.
Μέχρι τότε, οι υπάρχοντες θεσμοί του διεθνούς συστήματος, όπως ο ΠΟΥ, θα πρέπει και οι ίδιοι να αναδομηθούν για να ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες του νέου διεθνούς συστήματος ισχύος.
