Η ΕΕ συμφώνησε τελικώς να διεξάγει την αεροναυτική επιχείρηση «Ειρήνη» για την επιβολή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, η οποία θα ισχύσει μέχρι τις 31 Μαρτίου 2021. Πρόκειται ασφαλώς για μια θετική για την Ελλάδα εξέλιξη. Καθώς οι δυνάμεις του Στρατηγού Χαφτάρ ενισχύονται από τα χερσαία σύνορα με την Αίγυπτο, αλλά και από αέρος, είναι προφανές ότι η επιχείρηση «Ειρήνη» πλήττει ουσιαστικά τον Σάρατζ και κατά συνέπεια, την Τουρκία.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
Ωστόσο, υπάρχει μία σειρά προβλημάτων που αφορούν τη συγκεκριμένη επιχείρηση:
Πρώτον, η δύναμη που έχει συγκροτηθεί με σκάφη από τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα, δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρή. Για να αποφύγει το ενδεχόμενο να εμπλακεί σε επιχειρήσεις διάσωσης μεταναστών ανοικτά της Λιβύης, θα επιχειρήσει ουσιαστικά στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό σημαίνει ότι πρακτικά δεν μπορεί να επιτηρήσει όλα τα σημεία διέλευσης πλοίων με παράνομο οπλισμό προς τη Λιβύη.
Δεύτερον, στις ακτές της Λιβύης επιχειρεί δύναμη του πολεμικού ναυτικού της Τουρκίας, αποτελούμενη από τέσσερις φρεγάτες και ένα πετρελαιοφόρο. Αυτή η ναυτική δύναμη στηρίζει τις δυνάμεις του GNA του Σάρατζ και προφανώς θα συμμετάσχει στις προσπάθειες προσέγγισης της Λιβύης από πλοία που μεταφέρουν πολεμικό υλικό στην κυβέρνηση της Τρίπολης. Είναι άγνωστο το αν η Ρώμη και το Παρίσι θα είναι πρόθυμοι να εμπλακούν σε δύσκολες καταστάσεις με το τουρκικό ναυτικό.
Η Ελλάδα η οποία εκτός από πλοία, παρέχει στην επιχείρηση και τη βάση της Σούδας, καθώς και αεροπορική υποστήριξη από την Κρήτη, έχει κάνει σημαντικές υποχωρήσεις σε ό,τι αφορά την επιχείρηση. Η μεγαλύτερη είναι ότι δέχθηκε να διαθέσει ένα λιμάνι για την επιβίβαση τυχόν μεταναστών που μπορεί να περισυνελλέξουν τα πλοία, χωρίς να διασφαλιστεί ότι όσοι διασώζονται θα κατανέμονται αναλογικά στις χώρες της ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα δέχτηκε και την υπαγωγή της χερσαίας και της ναυτικής διοίκησης της επιχείρησης στην Ιταλία.
Τρίτον, μέσα στα καθήκοντα της Επιχείρησης «Ειρήνη» είναι και η βοήθεια προς την ακτοφυλακή και το πολεμικό ναυτικό της Λιβύης, δηλαδή της κυβέρνησης της Τρίπολης, για να μπορεί να ασκεί καθήκοντα επιβολής του νόμου στη θάλασσα, αλλά και η παρακολούθηση των παράνομων εξαγωγών πετρελαίου από τη θάλασσα. Εκτός από την παρεχόμενη βοήθεια που δίνεται από την ΕΕ στην κυβέρνηση Σάρατζ, η Επιχείρηση «Ειρήνη» θα βοηθήσει και αυτή την κυβέρνηση του GNA.
Τέταρτον, είναι πολύ αμφίβολο αν οι προσδοκίες της Αθήνας, ότι η Επιχείρηση «Ειρήνη» θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε απόφαση της Άγκυρας για τη διενέργεια ερευνών και γεωτρήσεων στην περιοχή που ορίζει το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, μπορεί να εκπληρωθούν. Αν η ΕΕ ανεχθεί μία τέτοια απόφαση της Άγκυρας και αντιδράσει μόνο με δηλώσεις, ενώ η Επιχείρηση «Ειρήνη» θα ακυρώνεται στην ουσία, τότε η Τουρκία θα εδραιωθεί στην περιοχή.
Πέμπτο, η ανάληψη της ηγεσίας της επιχείρησης από την Ιταλία είναι μία ατυχής εξέλιξη. Η Ιταλία δεν είναι μία σταθεροποιημένη, στις πολιτικές της στην Ανατολική Μεσόγειο, χώρα. Πολύ περισσότερο, μία χώρα που συνήθως συμπλέει με την Ελλάδα. Με τα δεδομένα αυτά, δεν θα είναι σταθεροποιημένη και η στάση της απέναντι στον παράγοντα Τουρκία, αν οξυνθούν οι καταστάσεις στην περιοχή της Επιχείρησης «Ειρήνη».
Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΣΚΑΣ
Η Ιταλία είναι μία από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από τον κορωνοϊό. Τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει το σύστημα υγείας της, έχουν ωθήσει μία σειρά χωρών να αποστείλουν βοήθεια στη Ρώμη για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών.
Η Κίνα, ως μεγάλη δύναμη, ήταν η πρώτη που κινητοποιήθηκε με τη διπλωματία της μάσκας, μέσα από το σχέδιο της για την εικόνα της «υπεύθυνης δύναμης».
Η Άγκυρα είδε αμέσως την ευκαιρία και έσπευσε να την εκμεταλλευτεί, παρατηρώντας την αποδοχή που έτυχε η κίνηση του Πεκίνου στην ιταλική κοινή γνώμη. Γνωρίζοντας ότι ούτε η ιταλική κυβέρνηση, ούτε πολύ περισσότερο η κοινή γνώμη, έτρεφαν ιδιαίτερα θετικά αισθήματα για το καθεστώς Ερντογάν (η Ρώμη και η Άγκυρα βρίσκονται σε ευθεία αντιπαράθεση στη Συρία, αλλά στην ίδια πλευρά στη Λιβύη), η Άγκυρα έσπευσε να αξιοποιήσει τη συγκυρία.
Η αποστολή ιατρικής βοήθειας στην Ιταλία, περισσότερο συμβολική παρά ουσιαστική, λόγω του μεγέθους των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ρώμη, λειτούργησε θετικά.
Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, βρήκε την ευκαιρία να χαιρετίσει την χειρονομία της Άγκυρας ως έναρξη της επιχείρησης «αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ», υποστηρίζοντας ότι τέτοιες κινήσεις θα πρέπει να πολλαπλασιαστούν.
Και όλα αυτά, την περίοδο που η Ιταλία αναλαμβάνει την ηγεσία της Επιχείρησης «Ειρήνη».
Η απάντηση δεν άργησε να έρθει και από την αντίπαλη πλευρά στον πόλεμο της Λιβύης. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έστειλαν μεγάλη ποσότητα ιατρικού υλικού στην Ιταλία, ακολουθώντας τις συνομιλίες που έγιναν μεταξύ του διαδόχου του Αμπού Ντάμπι Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ζαϊέντ και του Ιταλού πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε. Ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαϊέντ θεωρείται ο βασικός αντίπαλος του Ταγίπ Ερντογάν στον εμφύλιο της Λιβύης.
Ακολούθησε η επόμενη κίνηση σε αυτή τη διπλωματική διελκυστίνδα. Η κυβέρνηση της Τρίπολης ανακοίνωσε την αποστολή βοήθειας προς την Ιταλία, μετά από τηλεφωνική συνεννόηση του Ιταλού ΥΠΕΞ Λουίτζι Ντι Μάιο και του Λίβυου ομόλογού του Μοχάμεντ Σιγιάλα. Η κίνηση περιλαμβάνει την αποστολή 30 Λίβυων γιατρών στα ιταλικά νοσοκομεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Με δεδομένο το γεγονός ότι το σύστημα υγείας της Λιβύης είναι σε εξαιρετικά άσχημη κατάσταση, η κίνηση Σάρατζ υποδηλώνει τη βούληση να διατηρηθεί ανοικτή η πολιτική γραμμή μεταξύ Τρίπολης και Ρώμης, σε μία περίοδο που ξεκινά και η Επιχείρηση «Ειρήνη».
Με τα δεδομένα αυτά, τα πρώτα βήματα της Επιχείρησης «Ειρήνη» χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα. Η Αθήνα μπορεί να έχει τους στόχους και τις εκτιμήσεις της, αλλά οι πιθανότητες υλοποίησης δεν θα πρέπει να αναμένονται μεγάλες.
Η κατάσταση όμως, είναι ρευστή και εκτός από την αποσταθεροποιημένη στάση της Ιταλίας, το στοίχημα της Επιχείρησης «Ειρήνη» θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από τη στάση της Γαλλίας. Κυρίως, αν υπάρξουν επιπλοκές με την Τουρκία.
