Οι πρώτες μάχες που έδωσε η νέα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν ήταν μόνο ατυχείς, αλλά και προδιαγεγραμμένες για αποτυχία.
Οι αποφάσεις των επιτροπών των ευρωβουλευτών, με ψήφους 13 κατά και 7 υπέρ οδήγησαν στην απόρριψη της Ρουμάνας επιτρόπου Ροβάνα Πλουμπ που θα έπαιρνε το χαρτοφυλάκιο των μεταφορών και με ψήφους 12 κατά και 9 υπέρ, στην απόρριψη του Ούγγρου επιτρόπου Λάζλο Τροσκάνι που θα έπαιρνε το χαρτοφυλάκιο της διεύρυνσης και των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες.
Λίγες ημέρες αργότερα, ακολούθησε η απόρριψη της Γαλλίδας επιτρόπου Σιλβί Γκουλάρ που θα έπαιρνε το χαρτοφυλάκιο της εσωτερικής αγοράς.
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Παρά το ότι οι απορρίψεις της Γκουλάρ και της Πλουμπ ήταν αναμενόμενες και του Τροσκάνι λιγότερο, ξεσήκωσαν πολιτικές διαμάχες στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, στο Βουκουρέστι και στη Βουδαπέστη.
Η σημαντικότερη από αυτές αφορούσε την επίθεση του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν κατά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την οποία κατηγόρησε ότι τον παραπλάνησε σχετικά με την υποψηφιότητα της Γκουλάρ, δηλαδή ότι είχε εξασφαλίσει τη θετική ψήφο των συντηρητικών, των σοσιαλδημοκρατών και των φιλελευθέρων. Με δημόσια δήλωσή τους οι ηγέτες των συντηρητικών Μάρτιν Βέμπερ και των σοσιαλδημοκρατών Ιράτκε Γκαρσία, αρνήθηκαν ότι υπήρξε τέτοιο ενδεχόμενο.
Ο Μακρόν κατηγόρησε επίσης και τις πολιτικές ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο, λέγοντας ότι αφού κόπηκαν πρώτα οι υποψήφιοι της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας που εκπροσωπούσαν τους συντηρητικούς και τους σοσιαλδημοκράτες, για να διατηρηθεί η ισορροπία κόπηκε τελικά και η Γκουλάρ από τον κεντρώο χώρο.
Η Βουδαπέστη κατηγόρησε τις Βρυξέλλες για εμπάθεια απέναντι στην υποψηφιότητα Τροσκάνι -σε ανακοίνωσή της ανέφερε ότι ο Τροσκάνι είχε βοηθήσει την Ουγγαρία να αμυνθεί απέναντι στη μετανάστευση και για το λόγο αυτόν, οι ευρωβουλευτές που διάκεινται θετικά προς τη μετανάστευση, τον απέρριψαν- ενώ στο Βουκουρέστι το θέμα δημιούργησε τριβές μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης.
Υπάρχει η εκτίμηση ότι οι δύο υποψήφιοι είχαν στοχοποιηθεί, όχι μόνο λόγω προσωπικών τους αδυναμιών, αλλά και γιατί οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν κατηγορήσει τις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας για οπισθοδρόμηση σε ότι αφορά τις δημοκρατικές διαδικασίες και το κράτος δικαίου.
Πολιτικοί αναλυτές στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι ο Γάλλος πρόεδρος αντί να παραδεχτεί ότι είχε προτείνει μία προβληματική υποψήφιο και να επιλέξει γρήγορα αντικαταστάτη, δημιούργησε μία πολιτική αναταραχή επικρίνοντας δημόσια τη φον ντερ Λάιεν και διακηρύσσοντας ότι υπάρχει μία θεσμική κρίση, τη στιγμή που τίποτα δεν συνηγορούσε σε αυτό.
Προς το παρόν, Γαλλία, Ουγγαρία και Ρουμανία αναμένεται να ορίσουν νέους επιτρόπους-παρά το ότι ο Εμμανουέλ Μακρόν δήλωσε δημόσια ότι είχε προτείνει 3 υποψηφίους στη φον ντερ Λάιεν και η τελευταία επέλεξε την Γκουλάρ, η αλήθεια είναι ότι το Παρίσι επιδεικνύει δυσκολίες στην προώθηση νέου υποψηφίου- που να έχουν καθαρά βιογραφικά, για να μην δοθεί νέα ευκαιρία στο ευρωκοινοβούλιο να επαναλάβει τις απορρίψεις.
ΟΙ ΔΙΑΦΑΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
Εκτός από τα πολιτικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν στις Βρυξέλλες, μεγαλύτερα προβλήματα φαίνεται να εμφανίζονται από τον τρόπο δόμησης της νέας Κομισιόν.
Σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν, η νέα Κομισιόν θα δώσει αγώνες ενάντια στη κλιματική αλλαγή, για τη προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, ενάντια στον ιμπεριαλισμό των πολυεθνικών τεχνολογικών κολοσσών, ενάντια στη παραβίαση των προσωπικών δεδομένων, ενάντια στη φοροδιαφυγή, ενάντια στη διαφθορά, ενάντια στις παράνομες κρατικές επιδοτήσεις, ενάντια στον εθνικισμό και τον εξτρεμισμό.
Εκτός όμως από αυτούς τους αγώνες, θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια για να αποφευχθούν «αγώνες» μέσα στην ίδια την Κομισιόν, με τους επιτρόπους και τους αντιπροέδρους να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για περισσότερη επιρροή, για περισσότερους πόρους, για περισσότερη προβολή και για τη κατάληψη θέσεων υπεροχής.
Η οργανωτική δομή που έχει προτείνει η νέα Πρόεδρος, δεν φαίνεται να είναι επαρκώς πυραμιδοειδής, γεγονός που αυξάνει τους κινδύνους για εσωτερικές τριβές, με δεδομένο το γεγονός ότι πολλοί επίτροποι έχουν αλληλεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες ή έχουν αναλάβει πολιτικές που απαιτούν από αυτούς να εξαρτώνται από άλλους επιτρόπους για την κατανομή πόρων ή για τη παροχή λογιστικής υποστήριξης.
Η νέα Πρόεδρος διακήρυξε ότι στόχος της είναι η προώθηση της συλλογικότητας και της συνεργασίας. Αλλά το ένα τρίτο του Κολλεγίου των Επιτρόπων, δηλαδή 9 επίτροποι αναφέρονται απευθείας στην ίδια, γεγονός που αργά ή γρήγορα, θα την οδηγήσει στο να λύνει αντιτιθέμενες απόψεις.
Στα προηγούμενα θα πρέπει να προστεθούν και οι δυσκολίες που θα προκύψουν από τις σχέσεις με το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΩΝ
Ο Ολλανδός Σοσιαλδημοκράτης Φρανς Τίμερμανς θα είναι αντιπρόεδρος για τη Νέα πράσινη Συμφωνία, οδηγώντας της Ευρώπη να γίνει η πρώτη ήπειρος απαλλαγμένη από τον άνθρακα. Ο Τίμερμανς έχει ήδη δημοσιοποιήσει μία σειρά τολμηρών στόχων προς επίτευξη. Αλλά για να επιτύχει αυτούς τους στόχους τα πάντα εξαρτώνται από τους άλλους δύο αντιπροέδρους, τον συντηρητικό Βάλντις Ντομπρόβσκις και τη φιλελεύθερη Μαργκρέτε Βεστάγκερ που ελέγχουν τους τομείς της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθεί και ο Αυστριακός επίτροπος για τον Προϋπολογισμό Γιοχάνες Χαν, ο οποίος λογοδοτεί απευθείας στη φον ντερ Λάιεν.
Ο Βάλντις Ντομπρόφσκις έχει ένα χαρτοφυλάκιο που περιγράφεται ως «λειτουργική οικονομία για τους πολίτες» και περιλαμβάνει οικονομικά και χρηματοδοτικά θέματα, καθώς και το εμπόριο, την απασχόληση και την περιφερειακή πολιτική. Τριγμοί αναμένεται να δημιουργηθούν λόγω επικαλύψεων με τον επίτροπο Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι και αυτόν του Εμπορίου Φιλ Χόγκαν, που θα βρίσκονται στο προσκήνιο της επικαιρότητας.
Η Μαργκρέτε Βεστάγκερ αντιμετωπίζει μία εσωτερική αντίφαση. Από τη μία θα πρέπει να λειτουργεί ως επίτροπος Ανταγωνισμού και από την άλλη, θα πρέπει να προωθήσει τη ψηφιακή ατζέντα. Δηλαδή, η επίτροπος που επέβαλλε πρόστιμα-μαμούθ στην Apple θα πρέπει να πείσει τους κολοσσούς της τεχνολογίας να επενδύσουν και να προωθήσουν τον ευρωπαϊκό ψηφιακό κλάδο.
Ο συντηρητικός αντιπρόεδρος Μαργαρίτης Σχινάς που θα είναι υπεύθυνος για τη «προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής», θα πρέπει μεταξύ άλλων να αντιμετωπίσει και το πρόβλημα της μετανάστευσης. Εκεί θα πρέπει να συνεννοηθεί με τη Σουηδή Ίλβα Γιόχανσον, των σοσιαλδημοκρατών με χαρτοφυλάκιο την εσωτερική πολιτική, αλλά και τον υπεύθυνο για την εξωτερική πολιτική Ισπανό Χοσέπ Μπορέλ και να συγκεράσουν τις απόψεις για τη μετανάστευση χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Σουηδία.
Σε γενικές γραμμές, η αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των αντιπροέδρων δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
ΤΑ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
Η εγκατάσταση της νέας Κομισιόν θα γίνει εν μέσω της ήδη αναπτυγμένης συζήτησης των κρατών μελών για τον Π/Υ 2021-2027. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των κυβερνήσεων βασίζονται σε μία πρόταση της Κομισιόν του 2018 για έναν Π/Υ ύψους 1,135 τρις, στον οποίο περιλαμβάνονται περικοπές σε προγράμματα στον αγροτικό τομέα και στη περιφερειακή ανάπτυξη.
Επειδή η νέα Κομισιόν δεν μπορεί να περιμένει επιπρόσθετη χρηματοδότηση για τα προγράμματα που έχει εξαγγείλει, το πιθανότερο είναι η φον ντερ Λάιεν να έρθει σε αντιπαράθεση με το Συμβούλιο, ακόμα και με το Βερολίνο, για τις προτεραιότητες των προγραμμάτων που πρέπει να στηριχθούν.
Η απόρριψη των 3 επιτρόπων από το ευρωκοινοβούλιο έχει μεταθέσει την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας της νέας Κομισιόν για τις 2 Δεκεμβρίου, ενώ αμέσως μετά ακολουθούν διακοπές.
Επειδή υπάρχουν και προβλήματα αντικατάστασης προσώπων και αλλαγής ρόλων και στην υπηρεσιακή γραφειοκρατία, αλλά και επειδή η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν έχει συμπληρώσει ακόμα το επιτελείο της, πολλοί αναλυτές έχουν φτάσει στο συμπέρασμα ότι η νέα Κομισιόν θα γίνει πλήρως λειτουργική στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2020.
