Ποιοι είναι υπέρ της εξόδου από την ΕΕ; Ευρωεκλογές 2019Στρατής Αλεξίου

Οι εκλογές του 2019 για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξήχθησαν μετά από μεγάλα γεγονότα και εξελίξεις που επηρέασαν καθοριστικά την Ευρώπη. Το Brexit, ο τερματισμός της οικονομικής κρίσης, το συνεχιζόμενο πρόβλημα της μετανάστευσης, η αναιμική ανάπτυξη και η ανεργία, ήταν κάποια από τα σημαντικότερα προβλήματα που προοιώνιζαν ένα ζοφερό μέλλον για την ΕΕ και την Ευρωζώνη.

Το κύμα του ευρωσκεπτικισμού ήταν αναμενόμενο, είχε εκλογικές επιτυχίες σε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία κλπ, αλλά δεν ήταν αρκετά ισχυρό για να αλλάξει τις ισορροπίες στην ΕΕ.

Εκτός όμως από το ευρωσκεπτικιστικό ρεύμα, υπάρχει και το ρεύμα της άμεσης εξόδου από την ΕΕ. Πρόκειται για ρεύμα που εμφανίζεται σε 10 από τις 28 χώρες-μέλη της ΕΕ και συντίθεται από 19 κόμματα.

Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι στα 19 αυτά κόμματα περιλαμβάνονται και τα 4 κόμματα του Ηνωμένου Βασιλείου που στηρίζουν το Brexit. Στα κόμματα αυτά ανήκει η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών που εκλέχθηκαν.

Τα κόμματα που στηρίζουν το BREXIT έλαβαν 34 έδρες. Πρόκειται για μία ιδιάζουσα περίπτωση γιατί το BREXIT είναι ήδη μία πραγματικότητα μετά το δημοψήφισμα του 2016, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες όπου τα κόμματα που στηρίζουν την έξοδο από την ΕΕ αντιμετωπίζουν το θέμα αυτό ως μία προοπτική για το μέλλον.

Τα κόμματα αυτά είναι:

To Freedom’s Party της Πολωνίας, ενώ έχει σαφή θέση περί εξόδου από την ΕΕ, στις ευρωεκλογές του 2019 κατέβηκε ως μέρος μίας συμμαχίας ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων.

Από τα κόμματα αυτά μόνο το ΚΚΕ και το ΚΚ Λουξεμβούργου ανήκουν στο κομμουνιστικό ρεύμα και εκπροσωπούνται από τους 2 ευρωβουλευτές του ΚΚΕ. Από τα υπόλοιπα κόμματα όσα ανήκουν στο χώρο της εθνικιστικής και άκρας Δεξιάς έχουν εκλέξει 8 ευρωβουλευτές.

Αν σε αυτούς προστεθούν και οι 34 ευρωβουλευτές που στηρίζουν το BREXIT και ανήκουν κυρίως στο χώρο της συντηρητικής Δεξιάς, εμφανίζεται ένα άθροισμα 44 ευρωβουλευτών.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το κόμμα BREXIT και το δανέζικο People’s Movement Against EU, είναι μονοθεματικά κόμματα, εναντίον της ΕΕ. Τα υπόλοιπα ενσωματώνουν την έξοδο από την ΕΕ σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο.

Το ΚΚΕ ηγείται της Πρωτοβουλίας Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων. Σε αυτή συμμετέχουν κόμματα από χώρες της ΕΕ (Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ισπανία, Πολωνία, Σλοβακία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο), αλλά και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Γεωργία, Λευκορωσία, Βόρεια Μακεδονία, Μολδαβία, Νορβηγία, Ρωσία, Σερβία, Τουρκία και Ουκρανία). Από τα κόμματα αυτά μόνο το ΚΚΕ έχει πολιτική παρουσία σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα υπόλοιπα κόμματα-με εξαίρεση το Σοσιαλιστικό Κόμμα Λετονίας που έχει εκλέξει 1 βουλευτή στους 100 στο εθνικό κοινοβούλιο-είναι πολιτικά και αριθμητικά περίπου ανύπαρκτα. Η πραγματικότητα αυτή δίνει στο ΚΚΕ το ρόλο του μοναδικού εκφραστή του κομμουνιστικού ρεύματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί αν οι δυσκολίες του BREXIT τη περίοδο 2016-2019 αποτέλεσαν ανασχετικό παράγοντα ανάπτυξης κομμάτων που επιθυμούν έξοδο από την ΕΕ. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μία από τις 3 μεγαλύτερες δυνάμεις της ΕΕ και όμως, αντιμετωπίζει σχεδόν ανυπέρβλητα προβλήματα με την απεμπλοκή του από την ΕΕ. Τα προβλήματα αυτά θα ήταν πολλαπλάσια σε μεσαίου ή μικρού μεγέθους, όπου οι βαθμοί εξάρτησης από το κέντρο της ΕΕ θα ήταν ισχυρότεροι. ΄

Η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού και της άκρας Δεξιάς στην ΕΕ, έχει αποκρύψει το γεγονός ότι τα κόμματα αυτά πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν τους συσχετισμούς σε επίπεδο ΕΕ και να δημιουργήσουν μία «άλλη Ευρώπη», την «Ευρώπη των πατρίδων». Επομένως δεν στοχεύουν να εγκαταλείψουν την ΕΕ και την Ευρωζώνη, αλλά να δώσουν από μέσα τη μάχη της αλλαγής των συσχετισμών. Το σημείο που διαφοροποιεί την ομάδα των ευρωσκεπτικιστών, από άλλες παρόμοιες απόψεις είναι ότι θεωρούν τη κατάκτηση της εξουσίας του εθνικού κράτους ως προϋπόθεση για την αλλαγή ισορροπιών στην ΕΕ.

Ταυτόχρονα, τα κόμματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς που συνασπίζονται στην ομάδα GUE/NGL, πιστεύουν και αυτά ότι «μία άλλη Ευρώπη είναι εφικτή». Και τα κόμματα αυτά δεν στοχεύουν στην απεμπλοκή τους από την ΕΕ, αλλά στην αλλαγή των συσχετισμών μέσα στην ΕΕ. Η κίνηση τους έχει κινηματικό χαρακτήρα και από τα κόμματα αυτής της ομάδας μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΑΚΕΛ έχουν δυνατότητες να σχηματίσουν κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να κινηθούν σε αυτή τη κατεύθυνση, αν και η πρόσφατη κυβερνητική θητεία τους δεν επιβεβαιώνει αυτή τη προοπτική.

Με τα σημερινά δεδομένα, το ρεύμα εξόδου από την ΕΕ, με την εξαίρεση του BREXIT, φαίνεται ότι περιορίζεται αισθητά. Τα κόμματα που εκφράζουν αυτές τις στρατηγικές βρίσκονται στο περιθώριο των ευρωπαϊκών πολιτικών εξελίξεων και δεν μπορούν να επηρεάσουν τις διεργασίες μέσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.